Acteur Hans Croiset gaat vanavond niet op. Als gevolg van de coronamaatregelen is de première van de voorstelling Het Oog van de Storm uitgesteld. In plaats van recensies te publiceren, laat Theaterkrant de komende weken dagelijks een theatermaker aan het woord die op die dag in première zou gaan. Croiset: ‘Misschien leren we ervan, misschien geeft het ons nieuwe inzichten’.

Drieduizend mensen hebben toch nog Het Oog van de Storm gezien. Acteur Hans Croiset, die de rol van een oude, eens succesvolle schrijver André zou spelen, laat weten dat ze anderhalve week geleden in Theater Junushof in Wageningen voor het laatst een try-out speelden. Agaath Witteman regisseerde de voorstelling. Naast Croiset, speelden Anne Wil Blankers, Johanna ter Steege, Marguerite de Brauw, Zouhair Mtazi en Bo Bojoh mee.

De Franse toneelschrijver van het stuk, Florian Zeller, is op dit moment een van de meest bejubelde en gespeelde auteurs ter wereld. Croiset speelde eerder een cruciale rol in diens De Vader, een tragische voorstelling over een aan Alzheimer lijdende man. In Het Oog van de Storm speelt ouderdom opnieuw een cruciale rol: André is verward en vergeetachtig. Hij en zijn vrouw Madeleine zijn al vijftig jaar getrouwd, en nog steeds verliefd op elkaar. Net zoals in De Vader ‘weet de toeschouwer niet precies wat er gebeurt’, aldus Croiset. Is de vader dood? Is zij dood? Zijn ze allebei dood? Dat zijn aldoor de raadsels waarvoor Zeller ons stelt. Wanneer hun dochters Anne en Elsie een weekeinde naar het huis komen om op verzoek van de uitgever Andrés papieren te sorteren, gebeuren er vreemde dingen. Het lijkt of er een groot gemis is te betreuren, maar wie is er dan overleden?

Volgens Zeller moet de toeschouwer ‘zelf het verhaal afmaken’, zoals hij laat weten op een filmpje van de Manhattan Theatre Club waar het stuk werd opgevoerd onder de titel The Height of the Storm. De originele titel luidt Le fort de la tempête. Vertaler Laurens Spoor koos terecht voor Het Oog van de Storm. Daarin zitten zowel kracht als het geheime middelpunt van een storm. Volgens Zeller zelf begon zijn stuk toen hij op de dag van zijn huwelijk door het hotelraam een zeer bejaard echtpaar de weg zag oversteken. Ze klampten zich aan elkaar vast, alsof ze een waren. Het tweetal was onafscheidelijk en heel kwetsbaar. Hij vroeg zich af: ‘Als de een dood gaat, sterft de ander dan ook? En leeft hun liefde voort, ook na de dood?’ Het zijn deze vragen die het stuk stelt, zonder daarop antwoord te geven. Dat is juist de bedoeling van Zeller, die zegt: ‘Het theater is er om vragen te stellen, niet om antwoorden te geven.’

Volgens regisseur Witteman gaat het stuk over de kracht van de liefde: ‘De kinderen zien zich geconfronteerd met een onverwoestbare band tussen hun hoogbejaarde ouders, en wat doet zoiets met hen?’ Voor de spelers had ze een mooie invalshoek bedacht: ‘Alsof de dood van een ouder het emotionele vangnet voor de kinderen wegneemt: ze vallen plat neer op de bodem van hun eigen leven. De gebeurtenissen maken rare sprongen, maar de emotionele lijn van de personages loopt door.’ Die lijn noemt ze het houvast van de spelers, de draad uit het labyrint.’

Croiset betreurt uiteraard dat de voorstelling voorlopig niet gespeeld gaat worden. ‘Wat we doen vinden we natuurlijk enorm belangrijk, maar in het licht van de wereldwijde gebeurtenissen is deze afgelasting volkomen begrijpelijk. Ik kijk met verbazing naar die vele landgenoten die zich niet aan de adviezen houden’. Het benieuwt hem ook ‘wat er gaat gebeuren als we deze crisis te boven zijn’.

Hij zoekt naar een mooi beeld om uit te drukken hoe hij ervaart dat hij vanavond, dé dag van première in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag, niet opkomt: ‘De rol zit als een zeepbel in mijn hoofd, zo wiebelig begrensd, zoals een zeepbel is die door de lucht zweeft. Misschien dat hij ergens nog eens een keer landt, en dan gaan we vol nieuwsgierigheid kijken naar de rol van André.’ Tot slot refereert hij aan hoe het publiek destijds reageerde op De Vader: ‘Na afloop duurden de discussies eindeloos: leed deze man écht aan vergeetachtigheid of verzon hij het, speelde hij het? Deze vragen zouden Het Oog van de Storm ongetwijfeld ook hebben opgeroepen.’