Op Festival Gemaakt toont de nieuwe lichting afstudeerders van de Toneelacademie Maastricht jaarlijks haar werk. Wat komt er tot bloei na vier jaar zaaien? In het gepresenteerde wildboeket is een van de terugkerende thema’s prestatiedruk.

In de slipstream van het ‘theatergeweld’ van de afstudeerders in Festival Gemaakt een blik op een film in deze bijzondere driedaagse, waarin overigens niet alle afstudeerders waren vertegenwoordigd. In Noordzuidzuidnoord observeert regisseur Femke Stasse het dagelijks leven. Haar opnames van onderbenen, schoenen, handen en later ook gezichten van reizigers mengt ze met beelden vanuit de rijdende Amsterdamse metro. Onder dat geschoten materiaal zet ze passende muziek en ingesproken teksten, die de observaties een existentiële beleving meegeven. Zo ontstaat een meditatief, tijdloos document, dat tegenwicht biedt aan de drukte van alledag.

In de categorie jeugd waren twee gedenkwaardige performances te zien. Mijntje Pronk en Judith Westbroek (beiden afstuderend aan de acteursopleiding) creëerden Wie viert er vandaag hun verjaardag; een sympathieke, muzikale voorstelling voor kinderen geënt op het werk van Toon Tellegen. Een performance die ook het sentiment van een volwassenen publiek weet te raken.

De Grote Kutshow is een klasvoorstelling voor jongeren gemaakt door regisseur Rajja Gomez Iglesias in samen werking met Judith Westbroek. Met hun raps, bewegingen, geestige kostuums en uitdagend interactieve spel rekenen drie actrices, Rosa Kreulen, Shanaya Dap en Judith Westbroek, af met alle mythes rondom seks. De jongens komen er wat bekaaid vanaf, want De Grote Kutschow is een emancipatoir document. Alle ogen van de regie zijn gericht op de weerbaarheid van meisjes. Me Too, je kunt niet vroeg genoeg beginnen! Zelden zo’n geestige, innemende en vooral ook ruimtelijke klasvoorstelling gezien. Al blijven de bankjes staan, het hele lokaal wordt ‘orgastisch’ in beslag genomen.

De tegenpool van deze expressieve klasvoorstelling vormt de memorabele solo The eldery man in my tummy, een indringend werk geschreven, gemaakt en gespeeld door Megan De Kruijf (performance-opleiding). In dit Engelstalige, zeer goed geschreven, poëtische en abstracte werk verliest een jonge zwangere vrouw uit een verknipt milieu langzaam de moed om door te leven. We volgen haar vanuit een druk beklad wc-hokje in een club.

In 40 minuten schetst De Kruijf hoe bepalend intergenerationele trauma’s zijn en hoe lastig het is ze te doorbreken. Een solo kortom als een schreeuw. Indringend theater met supermooie wendingen, subtiel en effectief vormgegeven. Al herken je jezelf niet in deze vrouw, begrijpen kun je haar wel.

De stem krijgt een duidelijke plek in de nieuwe voorstelling van Quintijn Relouw. Werk van deze veelzijdige regisseur toerde al eerder door het land. Engine Off kent drie delen. Het eerste deel is een weergaloze pianosolo van Koenraad Spijker, tevens componist van het werk. In een volgende deel dwalen drie zangeressen (Koninklijk Conservatorium Den Haag) door het landschap van stoelen waarop het publiek is geplaatst. Hun doordringende gezangen zijn gedestilleerd uit composities van Mozart en Ligeti, je oren ontploffen zowat.

In deel drie plaatst Relouw drie afstuderende acteurs, Megan de Kruijf, Judith Engelen en Carlo Paardenkooper, in zwarte koker-kostuums als talking heads in een ‘Beckettiaanse’ setting. Met hun onafgebroken, virtuoos gesproken teksten overrompelen de drie het publiek en zo worden we in Engine Off stap voor stap gezogen in de complexe binnenwereld van de hedendaagse mens.

Mag die motor even uit, precies die boodschap heeft ook G.W.R.P.N.H.D., gemaakt door een trio afstuderende acteurs, dat beeldende kunst, popart en theater mengt met zwartgallige eigen teksten. Dicht bij elkaar staan ze – Julia Olsthorn, Robin Launspach en Tijn Hoekzema – onder de discobal, die het schaarse licht weerkaatst door de hele ruimte. In deze spannende, abstract vormgegeven omgeving bepaalt het geluid van een versterkte vallende druppel het ritme van het stuk. Steeds veranderen de acteurs in de donkerslag hun posities.

Prestatiedruk en leegte; G.W.R.P.N.H.D. vat de problematiek samen van de tijdsgeest waar de huidige jonge generatie zich mee geconfronteerd ziet. Engine Off, dat lijkt de belangrijkste boodschap van de post-corona afstudeerders van 2023 – met dank aan Quintijn Relouw voor de treffende titel.

Foto: Engine Off van Quintijn Relouw