De Iraans-Nederlandse Farbod Moghaddam won gisteravond de juryprijs op de veertigste editie van het BNNVARA Leids Cabaret Festival. De jury noemde zijn optreden ontroerend en prees hem om zijn eigen stem en verbeeldingskracht. De publieksprijs ging naar de Amsterdamse stand-upcomedian Kasper van der Laan.

Moghaddam was een verrassende keus. Voorafgaand leek de ervaren Van der Laan, onder meer lid van Comedytrain en het cabaret van Spijkers met koppen, de grote favoriet. Ook de derde finalist, het Eindhovense trio Jeroens Clan, gooide hoge ogen met een energieke voorstelling die de zaal flink aan het lachen wist te krijgen.

Sowieso was het niveau van deze finale van het Leids Cabaret Festival hoog. De acts werden alle drie strak gespeeld en waren helder opgebouwd. Ook was de avond erg afwisselend. De finalisten hadden elk hun eigen stijl en het waren heel verschillende persoonlijkheden.

Farbod Moghaddam nam zijn afkomst als uitgangspunt voor zijn optreden. Hij kwam als vijfjarige jongen met zijn ouders mee naar Nederland vanuit Iran, als vluchteling. Dat gegeven biedt aanleiding voor diverse reflecties op de thema’s discriminatie en racisme.

Moghaddam geeft aan zichzelf nog nooit gediscrimineerd te hebben gevoeld. Hij ziet er dan ook geen been in om diverse etnische stereotypen, inclusief de Iraniër, te parodiëren. Tegelijkertijd noemt hij discriminatie een belangrijk maatschappelijk probleem en beklaagt hij zich over de ongelijkheid in kansen tussen witte en niet-witte Nederlanders.

Die dubbelzinnigheid geeft Moghaddams act iets halfslachtigs: hij toont een duidelijk politiek bewustzijn, maar blijft in zijn standpunten te veel in het midden hangen om echt te prikkelen. Hij slaagt er ook niet altijd even goed in om de zaal mee te krijgen in zijn verhaal. Zijn act roept verreweg de minste publieksreacties op. Hij heeft wel een prettige rust over zich.

Kasper van der Laan speelde een voorstelling met een hoge grapdichtheid. Bij hem geen politieke thema’s, maar alledaagse situaties, zoals het halen van melk in de supermarkt. Op die situaties laat Van der Laan vervolgens een absurde logica los, waardoor humor ontstaat.

Zo biedt de vraag hoe het tellen ooit uitgevonden is aanleiding voor een hilarisch verhaal over een holbewoner die uit vissen gaat voor zijn gezin en met zijn vrouw overlegt hoeveel vissen er moeten komen. Ze doen eindeloze pogingen om tot een aantal te komen, maar dat gaat nogal lastig zonder getallen. Van der Laan maakt goed contact met de zaal en krijgt makkelijk de lachers op zijn hand. Wel blijft hij erg hangen in losse anekdotes. Om een avond lang te blijven boeien heeft hij een sterkere rode draad nodig. Er is nu wel een kaderverhaal over Van der Laans assertiviteit of gebrek daaraan, maar dat is te weinig dwingend aanwezig om zijn show echt eenheid te geven.

Bij Jeroens Clan lijken de jaren negentig te herleven. Drie Brabantse jongens met een grote bek en een vet accent: het blijft ondanks de ruime ervaring die we daar sinds de debuten van Hans Teeuwen en Theo Maassen mee hebben toch iets onweerstaanbaars houden. De zaal lacht dan ook gul om deze heren, die binnen hun groep een strakke rolverdeling hebben gekozen. Jip de Poorter speelt de wijsneus, die gestudeerd heeft en de wereld op een linkse, genuanceerde manier bekijkt. Bram Kroon is het volkse type, dat alles wat De Poorter zegt maar geneuzel vindt en permanent klaagt over het feit dat er niet naar hem wordt geluisterd. Matthias Tuns staat daar precies tussenin: hij is het wat kleurloze type dat met alle winden meewaait en zo de ene keer als mediator en de andere keer als opstoker van het vuurtje tussen de andere twee kan fungeren.

De spanning die zo ontstaat is boeiend om naar te kijken, al is er meer nodig om dit ook echt interessant cabaret te laten zijn. Wat Jeroens Clan met de tegenstelling tussen volks en elitair precies wil zeggen, blijft bijvoorbeeld onduidelijk. De conferences missen daardoor inhoudelijk richting. De liedjes van het trio zijn wel bijzonder sterk, met name het slotnummer over de moord die Nukkige Nico op zijn vrouw Action Annie pleegt, nadat zij het hele huis vol met Action-prullaria heeft gestouwd.

Alle drie de acts maken nieuwsgierig naar wat er nog meer gaat komen van deze makers. Samen laten ze mooi de diversiteit van het Nederlandse cabaretlandschap anno 2018 zien en tonen ze de rijkdom van het veld, dat momenteel levendiger lijkt dan ooit.

Foto: Martin Oudshoorn