In tegenstelling tot eerdere berichten, waarin het eerste speeljaar van de opera Orfeo ed Euridice van De Utrechtse Spelen (DUS) door het gezelschap als een succes werd aangemerkt, blijkt nu dat de productie ook al in 2011 een verlies heeft geleden van ruim 600.000 euro, in plaats van de begrote winst van 7 ton. Dit blijkt uit een op 6 september gedateerde brief van B&W van de gemeente Utrecht aan de Commissie Mens & Samenleving.
De productiekosten bleken hoger dan gecalculeerd en de bezoekersaantallen vielen tegen door het verhoudingsgewijs hoge toegangstarief. Omdat de aanloopkosten al waren voldaan en uit marktonderzoek en een publieksenquête bleek dat er voldoende animo voor een reprise was, besloten de directie en de Raad van Toezicht de opera in 2012 te hernemen, in de hoop met de kaartverkoop het tekort uit 2011 volledig te compenseren.
In mei van dit jaar bleek Orfeo ed Euridice echter al op een nieuw tekort van bijna 300.000 euro af te stevenen, wat in augustus werd bijgesteld tot een negatief saldo van 500.000 euro. De reprise stopzetten zou echter nog grotere financiële gevolgen hebben, zodat werd besloten de speelperiode af te maken.
De grootste subsidiënten van DUS (Rijk, gemeente en provincie Utrecht) werden niet op tijd op de hoogte gesteld van de gesignaleerde problemen, wat tot grote onvrede heeft geleid. Op 18 september zullen de fractie van Stadspartij Leefbaar Utrecht, Roelant Rollingswier (D66) en Tim Schipper (SP) de Utrechtse cultuurwethouder Frits Lintmeijer op het matje roepen om een toelichting te geven op het functioneren van de Raad van Toezicht en de betrouwbaarheid van accountantsrapporten, met DUS als casestudy. De SP en D66 willen bespreken wat er kan worden gedaan om het toezicht op correcte besteding van subsidies te verbeteren.
DUS heeft nu een tekort van 2,1 miljoen euro, zoals eerder te lezen viel op Theaterkrant.nl. Voor de radio verklaarde Lintmeijer dat zonder financiële hulp van gemeente en provincie het gezelschap failliet zou zijn. Dit zou echter een groot gat slaan in de programmering van de Utrechtse Schouwburg, in het programma van de Vrede van Utrecht en in het voorstel van Utrecht om in 2018 als Europese Culturele Hoofdstad te worden verkozen. Ook zou Utrecht dan de vier keer 1,5 miljoen euro rijkssubsidie voor een middelgroot theatergezelschap kwijtraken. De rol van DUS is, zeker op korte termijn, niet door een ander gezelschap in te vullen waardoor het herstelplan voor alle betrokken partijen noodzakelijk is.
Het herstelplan eist dat De Paardenkathedraal, eigendom van DUS, voor een half miljoen wordt verkocht aan de K.F. Hein Stichting en vervolgens aan DUS wordt verhuurd. Er rustte nog een hypotheek van bijna een ton op het gebouw, zodat bij de verkoop 4 ton overschiet. Bovendien biedt het herstelplan een eenmalige subsidie van de provincie (200.000 euro), de gemeente (250.000) en de Vrede van Utrecht (50.000) en een renteloze lening van 800.000 euro die in vier gelijke termijnen van 2013 tot en met 2016 moet worden afgelost. Hierbij wil de provincie Utrecht het risico van de gemeente Utrecht delen tot maximaal 100.000 euro. Bovendien eist het plan dat DUS een akkoord sluit met zijn crediteuren over het deels kwijtschelden van de schulden, wat minimaal 4 ton moet opleveren.
Wat grappig eigenlijk. Utrecht stopt de subsidie aan ’t Barre Land omdat de door het gezelschap voorgestelde halvering van de subsidie ivm voorziene daling van bezoekersaantallen, “volgens de commissie voorbij(gaat) aan de eisen die deze tijd stelt aan het ondernemerschap van een theatergezelschap.”
Inderdaad grappig, ook dat DUS nu een handje ophoudt bij de overheid ter waarde van een half miljoen (!) terwijl de rest van het kunstenveld moet bloeden. We hebben het trouwens over dat gezelschap die prachtige adviezen kreeg van met name de gemeente Utrecht voor de subsidieperiode 2013-2016, waaronder, en ik citeer: “De commissie is onder de indruk van het ondernemend vermogen dat de Utrechtse Spelen in zo’n korte tijd laat zien. Ze beschouwt het gezelschap als voorbeeld van een instelling waarvoor subsidie als vliegwiel fungeert”. Ik vind de term “vliegwiel” ook erg grappig!
Fijne lui, inclusief elke politieke machinatie die dit mogelijk heeft gemaakt. En alles ten koste van zoveel moois dat Utrecht al had of in de schoot werd geworpen. Ik citeer de in dit verband ook erg grappige welkomsttekst van de DUS-site.
‘De Utrechtse Spelen is sinds 2009 het theatergezelschap voor de stad en de regio Utrecht. Het ontleent zijn naam aan het boek Homo Ludens (De spelende mens, 1938) van cultuurhistoricus Johan Huizinga. Hierin beschrijft hij hoe ‘spelen’ aan de cultuur voorafgaat, mensen van alle leeftijden en gezindten verbindt en een belangrijke basis vormt voor gemeenschapsvorming. Maar ook dat spelen vaak meer is dan onschuldig vermaak: we kunnen immers ook spelen op de beurs, spelen met andermans gevoelens of spelen om het leven. Maar al te vaak is spel bittere ernst.’
Schandalig koopje. Utrechtse gemeenschap beroofd. Duidelijk geval van wat je is toevertrouwd ten grabbel gooien. Pijnlijk dat DUS als best practice van ondernemerschap is gepresenteerd aan ons de afgelopen jaren. Ik vrees alleen dat overheden niet anders kunnen dan DUS redden. Iedereen zit er te diep in. De gemeente, de provincie, Culturele hoofdstad Kandidaat Utrecht, OC en W. Net een bank. creëer veel belanghebbenden en dan kan je ver gaan. Grote jongens worden altijd gered. Trieste treurigmakende conclusie. dat wel. Geeft met zn doorgeschoten ondernemerschap de culturele sector ook nog eens bad press. En dat mooie pand waar eerder op redelijke schaal en met hart en ziel theater werd gemaakt door de voorgangers. Heftig dat dat nu voor een dumpprijs van de hand gaat. Vreselijk dat DUS zelf het presenteert alsof zij de enige zijn die Utrecht continuiteit kunnen bieden na het reddingsplan. Terwijl er zoveel bij publiek geliefde mensen en makers met meer artistieke visie op dit moment zonder subsidie achterblijven. Decadentie ten top.
Ik vraag me af waarom raad van bestuur of de directie van stadsgezelschappen DUS & HZT hun verantwoordelijkheid niet neemt terwijl toch is gebleken dat er sprake is van falend beleid op artistiek en/of financieel beleid?
Het is een doodzonde dat er ‘zogenaamd’ geen geld is voor groepen, productiehuizen en festivals zoals o.a Keesen & Co, OT, Discordia, Nieuw West, Barreland, De Appel, Bambi, De Federatie, Huis van Bourgondië, Boulevard, … TERWIJL er nu een flink aantal tonnen naar een van deze gezelschappen moet om het te REDDEN!!
Ben ik verkeerd geïnformeerd? Is er sprake van financieel wanbeleid?
Echt schandalig allemaal inderdaad. Ik hoorde dat veel kunstinstellingen naar de commissievergadering op 18 september gingen om te horen wat de gemeente nu gaat doen. Ik denk dat ik daar ook maar eens ga kijken, het is volgens mij om 19:00 uur in het Stadhuis van Utrecht.