‘Kies waar je voor staat en wie je volgt. Je hoeft niet de eerste te zijn, maar wees dan de tweede.’ Met die grote woorden eindigt het nagesprek over de voorstelling Kings of War Jr. van TA-junior. Zojuist hebben scholieren, politici en journalisten samen een spel gespeeld over democratie en leiderschap. De uitkomst? Alleen als je verantwoordelijkheid neemt en eerlijk speelt, krijg je later geen spijt van je keuzes.

Gisteren hernam Toneelgroep Amsterdam voor één dag de voorstelling Kings of War Jr., een jongerenproductie die vorig jaar werd gemaakt door regisseurs Karlijn Benthem en Rosa Fontein samen met 24 middelbare scholieren, gebaseerd op de succesvolle voorstelling Kings of War van Toneelgroep Amsterdam. De voorstelling wordt in de aanloop naar de verkiezingen drie keer gespeeld: ’s middags voor andere jongeren, ’s avonds voor een gemengde groep met een groot aantal politici en journalisten.

Een spel in verkiezingstijd

‘Kom, we gaan helemaal achterin zitten!’ roept een opgeschoten puber vlak voor aanvang tegen zijn klasgenootjes. ‘Nee, moeten we iets doen?’ roept een ander, zodra hij merkt dat het publiek naar het podium wordt geleid, in plaats van naar de comfortabele stoelen in de Stadsschouwburg Amsterdam.

In Kings of War spelen drie verschillende Shakespeareaanse koningen een hoofdrol. De grote vraag is: wat is een goede leider? En hoe reageert een goede leider in tijden van crisis? Met die vraag gaat Kings of War Jr. aan de haal, door haar publiek die vraag zelf te laten beantwoorden. Dat gebeurt in een spel, waarin het publiek in zes teams verdeeld is. Elk team moet gezamenlijk vragen beantwoorden over goed leiderschap. Het team dat de meeste goede antwoorden geeft wint. Klinkt simpel, maar dit vindt allemaal plaats in een politieke arena die niet vrij is van sabotage en intrige. Is de spelleider wel eerlijk gekozen? Wat als de jury die de antwoorden punten toekent de boel bedondert? En hoe reageer je hierop als deelnemer? Kun je de conventies van het toneel wel breken door te protesteren?

Democratie?

Ik hoor bij team blauw, dat verder bestaat uit twee overenthousiaste blonde meisjes en hun docente, mijn buurman die opvalt met zijn kroeskuif die onder zijn beanie vandaan piept, maar zich verder stilhoudt, en wat klasgenootjes van hem. We proberen de op ons afgevuurde vragen , zoals ‘wie vinden jullie een goede leider?’, zo goed mogelijk te beantwoorden. Een iets gezette jongen die zich tot dan toe afzijdig heeft gehouden, komt direct met ‘Nelson Mandela’. Daar kan iedereen zich in vinden. Er klinkt dan ook  luid protest vanuit zowel ons eigen team, als enkele andere teams, wanneer we doorkrijgen dat de jury haar oordeel niet kan onderbouwen. Het vertrouwen in spelleider Tim en zijn jury is verdwenen, en met een bedrukt gezicht legt hij zijn ooit met trots gedragen grijze colbert met glittermantel af.

Een tijd van onrust breekt aan, met een nieuwe leider de deelnemers zeggenschap geeft, maar daardoor haar autoriteit verliest. Dan staat David op. David roept zich uit tot onze nieuwe leider. Hij belooft ons een sexy spel, waarin hij doet wat het volk wil. De jury gooit hij direct in de gevangenis, want vanaf nu bepaalt alleen David de regels. Nu wordt team blauw onrustig. Willen we wel volgens Davids dictatoriale regels spelen? Ik ben het hier niet mee eens en sluit me aan bij de grote groep deelnemers die inmiddels uit protest in de gevangenis staat. Maar wat nu? Is enig verzet tegen David mogelijk vanaf die plek?

Spijt

Kings of War Jr. vormt een democratie in het klein. Na afloop bespreken we na wat er nu eigenlijk gebeurd is tijdens het spel met gespreksleider Rogier Elshout. Wat opvalt is hoeveel mensen spijt hebben van hun keuzes tijdens het spel. Een vrouw van middelbare leeftijd geeft toe: ‘Ik heb te weinig verantwoordelijkheid genomen. Het was al te laat toen ik aansloot bij de groep die de leider van de troon wilde stoten.’

Nicole Temmink, fractiemedewerker in de Tweede Kamer voor de SP, kan zich er niet zo druk om maken. ‘De toneelconventies hielden ons tegen om in actie komen tegen de leider. In het echt is het veel makkelijker om in opstand te komen.’ Tegen die uitspraak komt direct protest, onder andere van één van de speelsters. ‘Als het hier al zo moeilijk is om in actie te komen, dan is dat in het echte leven nog veel moeilijker’. Een scholiere voegt toe: ‘Den Haag is ook een soort toneel, waar gelogen wordt en politici zich niet aan hun beloftes houden.’

‘Opkomen voor anderen is onze verantwoordelijkheid. We moeten ons afvragen hoe we het spel eerlijk houden’, aldus de voorzitter van de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD. Dat is niet gelukt in deze theatrale versie van de werkelijkheid. ‘Hoe krijgen we dat in het echt wel voor elkaar?’, is de vraag die blijft hangen.

In november 2017 gaat Kings of War Jr. in reprise. 

Foto: Kevin Kwee