De financiële schade door de coronacrisis is nu al enorm, en het einde is nog niet in zicht. Wat zijn de verhalen achter de cijfers? Theaterkrant gaat in gesprek met zzp’ers uit de theatersector. Waar doen ze het van? Hebben ze nog werk en inkomen? En hoe gaan zij om met de onzekerheid die de coronacrisis brengt? Deze keer: toneelschrijfster Esther Duysker.

Vóór de coronacrisis verzoop het privéleven van Duysker in het vele werk dat er lag. Sinds 11 maart, de dag dat de intelligente lockdown van start ging, heeft ze langzaamaan de balans hervonden. ‘De cocon die het thuisblijven creëert, heeft gezorgd voor meer rust en creativiteit. Dat vergemakkelijkt het schrijven. Ik word niet afgeleid. Door de rust ontstaat ruimte in mijn hoofd om op meerdere sporen aan het werk te blijven. Ik krijg nieuwe ideeën voor verhalen.’

‘Ik schrijf nu een kort prozaverhaal voor een bundel vol andere afro-Caribische schrijvers. Dat is een ander genre, voor mij heel leerzaam en spannend. Ik ben ook bezig met een aflevering voor een televisieserie. En met Well Made Productions maken we langzaam nieuwe plannen voor een vervolg op A Raisin in the Sun. We voelen de behoefte om daar een reactie op te geven. Het stuk is in de jaren ’50 geschreven, en we willen, mede door de tendens van de laatste weken rondom Black Lives Matter, onderzoeken wat de ontwikkeling is geweest door de jaren heen.’ Duysker gaat het vervolg schrijven. Het wordt haar eerste grote zaalvoorstelling, de productie staat gepland voor seizoen 2021-2022.

Voor komend seizoen staan er geen voorstellingen van haar hand op het programma. ‘De afgelopen jaren ben ik misschien wel te hard gegaan. Ik heb eind vorig jaar met mijzelf afgesproken dat ik dit jaar geen nieuwe stukken schrijf. Daardoor kan ik nu de dingen doen die tot mij komen.’

‘Ik realiseer mij heel goed dat ik mij in het oog van de storm bevind. Ik weet, lees en hoor van collega’s dat de sector het zwaar te verduren heeft. Tegelijkertijd ga ik nu zo lekker, dat ik denk: laat mij nu maar zaaien, zodat op het moment dat we weer mogen, er ook geoogst kan worden. Ik zie dat wij na elke bezuiniging op de kunstsector veerkracht tonen en terugkomen. In die zin ben ik hoopvol.’

Dit seizoen speelden er twee producties van haar hand in de theaters, Othello van Het Nationale Theater en Poker door Raymi Sambo. ‘Op 8 maart hebben we de laatste voorstelling van Othello gespeeld. Ook de tour van Poker eindigde precies voor de grote ellende begon.’ Duysker ontvangt een honorarium voor een stuk, waar een aantal speelbeurten en het schrijfwerk bij in zitten. Daardoor is ze hier vooralsnog geen inkomsten op verloren.

Duysker ziet haar spaarrekening wel slinken, onder meer doordat workshops die ze zou geven allemaal zijn afgelast. ‘Ik heb een buffer om op terug te vallen, maar die is niet oneindig. Ik heb de TOZO aangevraagd en ontvang die hopelijk tot augustus. Voor nu red ik het hiermee.’

‘Ik hoop dat de boel in het najaar weer gaat rollen, maar misschien ben ik daarmee te naïef. Ik ontwikkel mij nu iets meer in de richting van film en televisie en heb een positief uitzicht op de televisieserie waarmee ik bezig ben.’ Op dit moment maakt ze zich over haar eigen financiële situatie geen zorgen.

‘Ik vind het fijn om te merken dat de sector blijft plannen, dat geeft hoop. Onze kunstwereld is van levensbelang, niet alleen voor makers, maar ook voor het publiek. Ik voel dat daarvoor wordt gevochten. Ik vecht mee door te blijven creëren, ook al levert dat op korte termijn nog niet altijd iets op. Kunst is vaak als laatste aan de beurt, zoals nu ook weer het geval is met de contactberoepen (acteren is nog niet aangemerkt als contactberoep, red.). Het wordt niet serieus genomen zoals wij onszelf serieus nemen. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat kunst een belangrijke rol speelt in onze samenleving. Voor ons als makers laait ook van daaruit een vuur op om te willen blijven maken.’

Werk verloren? Ja.
Inkomsten verloren? Ja.
Uitkering? Ja, de TOZO.

Foto: Christopher de Gast