Dit artikel is geschreven door een toneelschrijver/regisseur. Ik benadruk dit omdat de hoeveelheid ‘ongeluk’ die door het virus wordt veroorzaakt aan de theatersector in Italië, relatief is ten opzichte van waar je staat in de ‘COVID show’. 

In Italië is de culturele sector altijd al een politiek speeltje geweest. Een parkeerterrein voor ‘vrienden van vrienden’ (we hebben zelfs meer administratief personeel dan acteurs, regisseurs, enz.). Als gevolg hiervan hebben we een dynastie van ‘artistiek dictators’ voortgebracht, sommige zijn al decennia aan de macht en houden hun zetels stevig vast voor een eeuwigdurende lijfrente van openbare financiering. COVID-19 had geen enkele invloed op deze autoritaire bureaucraten en hun administratieve courtisanes. Integendeel, zonder iets te hoeven produceren, zouden sommige organisaties naast de gebruikelijke geldtaart, zelfs toegang kunnen krijgen tot extra fondsen voor fantasierijke cyber-theaterconcepten.

Ondertussen, aan de andere kant van het COVID-19-drama, vinden we acteurs, toneelschrijvers, regisseurs, technici, decor- en kostuumontwerpers, die terug worden geschoven, precies waar ze vandaan kwamen; de middeleeuwen. Italië staat lichtjaren achter vergeleken met de rest van Europa als het gaat om de rechten van uitvoerend kunstenaars. Het werkgelegenheidssysteem is zo’n grap dat het mij een maand kostte om uit te zoeken wie al dan niet financiële ondersteuning voor de COVID-crisis zou krijgen. De conclusie blijkt dat velen geen financiële hulp krijgen, ook al hebben ze het jaar ervoor gewerkt en belasting betaald. Om in aanmerking te komen voor de generieke overheidshulp van 600 euro per maand (voor maximum twee maanden), dien je bijvoorbeeld in 2019 zeven dagen in dienst geweest te zijn in je veld. Veel contracten tellen echter geen werkdagen (dat is duurder).

Onze regering (ik wou dat we er een hadden) heeft besloten theaters op 15 juni te heropenen (theaters sluiten in deze periode meestal voor de zomer). De regio’s en autonome provincies kunnen een andere datum bepalen, afhankelijk van het verloop van de epidemiologische situatie op hun grondgebied. De regelgeving is behoorlijk schizofreen en staat volledig los van de realiteit. Voorlopig wordt vermeld dat we 200 toeschouwers binnen en 1000 buiten kunnen hebben. Andere voorwaarden zijn onder meer het meten van de lichaamstemperatuur (max 37,5 voor zowel toeschouwers, artiesten als personeel), verplicht gebruik van maskers, adequate periodieke reiniging, sanitaire voorzieningen (zelfs tussen de shows), handdesinfectiesystemen en informatieborden. Ook acteurs op het podium moeten afstand houden en een masker op, met veel geplande monologen als gevolg.

Al deze maatregelen zijn niet alleen vrij onuitvoerbaar, ze zullen ook slechts aan maximum 10 procent van de beroepsbevolking werk verschaffen. En een zeer belangrijke factor blijft ongenoemd: waar zijn de toeschouwers in dit scenario? Wie gaat er met een masker op en handschoenen aan in het donker zitten (en ervoor betalen) na twee maanden vergrendelen? De realiteit is dat de Italiaanse theaterbezoeker psychologisch uitgeput is na deze virologische nachtmerrie en het zal nog erg lang duren voordat hij of zij zijn voeten weer in een theater zet.
Misschien is dit het moment om de structuur van het theater te heroverwegen en zijn rol in de samenleving opnieuw vorm te geven. Ik zie een grote kans voor acteurs, toneelschrijvers en regisseurs om de nieuwe minstreel van deze verandering te worden, samen met openminded theaterorganisaties. We hebben een nieuwe strategie nodig om theater opnieuw een noodzaak te maken, in plaats van een tegengif voor verveling. Ik denk niet dat we op zoek moeten naar een digitaal theater, integendeel, de noodzaak van live shows is van het grootste belang om ook weer een gemeenschapsgevoel onder ons te vinden. Theater is op dit moment erg belangrijk. Met een Italiaanse culturele organisatie heb ik een project ontwikkeld dat zich richt op een nieuwe benadering van het publiek door van acteurs emotionele genezers van deze traumatische tijd te maken. Tot dusverre hebben we geweldige reacties gehad. Misschien zullen we een manier vinden om elkaar weer te vinden in het verloren paradijs van de podiumkunsten.
Foto: Leeg La Scala in Milaan