Theaterkrant maakt de komende weken een (virtuele!) wereldtour en kijkt hoe locale theatersectoren omgaan met de coronacrisis. In België haalt het veld opgelucht adem. Gisteren besliste de Nationale Veiligheidsraad dat culturele activiteiten weer mogen plaatsvinden vanaf 1 juli, voor maximaal 200 mensen. Dat is enerzijds later, maar ook genereuzer dan in Nederland, waar de theaters weer open mochten op 1 juni voor 30 mensen en (als alles vlot gaat) op 1 juli voor 100 toeschouwers.

Dat wil niet zeggen dat elke organisator van theater nu zomaar 200 mensen mag uitnodigen. Er moet nog steeds anderhalve meter afstand gehouden worden tussen iedere sociale ‘bubbel’. Over de grootte van die bubbels voor cultuuractiviteiten is nog onduidelijkheid. Vanaf 8 juni mag ieder individu maximaal 10 mensen zien per week (dat mogen iedere week 10 andere zijn). Of dat ook wil zeggen dat je dan samen met 10 familieleden of vrienden naar het theater mag en samen kan zitten, is nog niet zeker. Dit wil (Vlaams) Minister van Cultuur Jan Jambon eerst nog finetunen met de sector.

De grote bioscoopgroep Kinepolis wil alvast toelaten dat 10 mensen samen naar de film komen. Verschillende theaterhuizen zinspeelden er al op dat ze dit ook van plan zijn, want door bubbels te vergroten kunnen ze hun sterk gereduceerde capaciteit toch nog opkrikken.

De drie grote stadstheaters Toneelhuis (Antwerpen), NTGent en KVS (Brussel) en Opera Ballet Vlaanderen zouden zo ongeveer rond of net onder de 200 bezoekers kunnen toelaten in hun grote zalen. Voor de kleinere zalen, zoals Arca en Minnemeers van NTGent, zal dit slechts uitkomen op 50 à 80. Om te berekenen hoeveel toeschouwers iedere culturele zaal of activiteit mag ontvangen, wordt de komende dagen verder gewerkt aan een Eventmatrix met een vragenlijst. Op de website Sectorgids Cultuur worden alle bepalingen samengevat.

De grote theaterhuizen
Repetities mogen al starten vanaf 8 juni. De grote theaterhuizen en de artiesten kunnen dus opnieuw aan de slag. Toch lijken de meeste theaterorganisaties pas te mikken op het nieuwe seizoen als startpunt voor publieke voorstellingen.

KVS heropent begin september, met het twee maanden lange programma KVS breekt uit. Daarbij zal het maximaal spelen in openlucht (op de Arduinkaai achter de KVS Bol) en ook meerdere opvoeringen per dag organiseren. Zo zullen ongeveer tien nieuwe producties kunnen spelen, waaronder Jonathan van Bruno Vanden Broecke en Valentijn Dhaenens. Verder ook veel danssolo’s, waarvan er drie worden gekozen uit een open call.

NTGent start pas op 1 oktober met de monoloog Just asking van Oscar Van Rompay (creatie samen met Peter Seynaeve). Grotere producties zoals Yellox van Luk Perceval en Antigone in Amazon van Milo Rau staan pas gepland in de tweede seizoenshelft in de lente van 2021. NTGent riep het komende seizoen uit tot ‘een jaar van utopie en verzet’, waarin het de theatermachinerie, maar ook de dolgedraaide wereld wil herdenken. ‘Terugkeren naar business as usual zou misdadig zijn’, klinkt het.

Toneelhuis kondigt pas eind augustus een programma aan. Wel is al geweten dat het seizoen zal openen met Antigone in Molenbeek, een monoloog van Ikram Aoulad (in regie van Guy Cassiers, naar de novelle van Stefan Hertmans), die eerder gepland stond voor mei 2020.

Bij Opera Ballet Vlaanderen, met grote schouwburgen in Antwerpen en Gent, zullen er tot eind 2020 geen grote opera’s of balletten te zien zijn. Onder de noemer #verbeeldingleeft is het wel gestart met een alternatieve programmatie. Eerst met online videoperformances, gecureerd door artistiek directeurs Jan Vandenhouwe (opera) en Sidi Larbi Cherkaoui (dans). Zo werken de komende maanden onder meer Alain Platel, Anne Teresa De Keersmaeker en cineast Lukas Dhont aan nieuwe creaties, die kunnen opschalen als de regels het toelaten.

Het zomerseizoen
Grote zomerfestivals zoals Theater Aan Zee (Oostende) en Theater op de markt (Hasselt) maakten eerder al bekend dat ze deze zomer niet zouden doorgaan. Toch is er goed nieuws: in Oostende heeft TAZ de handen in elkaar geslagen met cultuurcentrum De Grote Post, kunstencentrum KAAP, Mu.ZEE en ’t Leeshuus om toch vijf weken lang een culturele zomer te organiseren, met 200 theater-, dans-, muziek-, poëzie- en kunstactiviteiten in openlucht voor in totaal 14.000 toeschouwers. Het programma wordt deze maand bekendgemaakt.

De Zomer van Antwerpen, een belangrijk festival met veel locatietheater en circus, kan wel doorgaan in aangepaste vorm. Geen grote circustenten en ook geen gezelschappen die uit het verre buitenland moeten komen, wel voorstellingen met waar mogelijk 200 mensen. Om de afstandregels te behouden maar toch een beter gevoel te krijgen van intimiteit, zal er onder meer gewerkt worden met circulaire in plaats van frontale publieksopstellingen.

Het Nieuwstedelijk, het stadstheater van de regio Leuven-Hasselt-Genk, zal deze zomer touren met de première van Geel hesje van Stijn Devillé, allicht met de toeschouwers op krukjes rondom de spelers.

Online initiatieven
Tot het zover is, presenteert Het Nieuwstedelijk negen donderdagen op rij online een korte nieuwe voorstelling geschreven door een van hun huisschrijvers. Daarmee is het een van de weinige gezelschappen in Vlaanderen die nieuwe creaties toonden op het internet, al waren er ook theaterstudenten die zich waagden aan Zoomtheater en verkocht de Nedervlaming Maarten Westra Hoekzema aardig wat tickets voor de Zoomversie van Tired of being young.

Het grootste succes is allicht Watchapp #1 van Skagen. Meer dan 6.000 mensen kochten al een ticket om via Whatsapp drie weken lang de flirterige dialoog te volgen tussen Leo en Emmi. Skagen heeft de smaak te pakken: het Antwerpse gezelschap heeft internationale plannen en komt in het najaar alvast met een nieuwe Whatsapp-voorstelling. Vooral door de Facebook-groepen waarin de romance druk werd becommentarieerd, benadert Watchapp #1het gevoel van verbondenheid dat zo eigen is aan het theater. Het is bovendien zowat de enige productie waarvoor cultuurcentra de voorbije tijd nog tickets konden aanbieden aan hun publiek.

Op de website Podium aan huis zijn nog steeds gratis tientallen captaties van producties te bekijken. Organisator Cultuurconnect overlegt momenteel met de gezelschappen of dit platform nog een toekomst heeft, nu de exit uit de coronacrisis voorzichtig vorm krijgt.

Financiële impact
De coronacrisis laat zich voelen in de begroting van theaters, maar ook in de portemonnee van veel artiesten en cultuurwerkers. De theatersector kon beroep doen op verschillende algemene steunmaatregelen van de Vlaamse en federale overheden, zoals de tijdelijke werkloosheid en compensatiepremies. Voor de grote groep aan freelance kunstenaars en cultuurwerkers die via een interimkantoor werken, duurde het wel lange tijd eer zij in aanmerking kwamen voor vergoedingen voor geannuleerde opdrachten.

Minister Jambon kondigde deze week aan dat er een Vlaamse noodfonds van 296 miljoen euro komt, waarvan 85 miljoen wordt gereserveerd staat voor cultuur. Dat is meer dan aanvankelijk werd verwacht. Welke spelers steun krijgen en hoeveel, moet nog blijken. In eerste instantie richt Jambon zich tot de cultuurhuizen met structurele subsidies. De mate waarin ze steun bieden aan kwetsbare cultuurwerkers, wordt een expliciet criterium om middelen te ontvangen uit het noodfonds. Jambon mikt zo dus op de cultuurhuizen en hun kennis van het veld om dit geld verder te verdelen. Commerciële theaterorganisaties lijken minder makkelijk toegang te krijgen tot deze pot dan gesubsidieerde organisaties.

Foto: NTGent