Afgelopen weekend vond in het Amsterdamse filmmuseum Eye het Cinedans Fest plaats. Het was alweer de 19e editie van dit evenement. Uit de selectie inzendingen destilleerde de jury een aantal thema’s: Erfgoed & Nalatenschap, Female Empowerment en Fluïde Relaties. Cinedans kent ook een studentencompetitie; met dit jaar 87 films uit 28 landen. De openingsavond, vol korte filmfragmenten, toonde onder meer een bijzondere politiek beladen film uit Iran als getuigenis van de Women Life Freedom beweging.

Cinedans 2023 startte onder een flinke portie muzikaal geweld. Op de vloer voor het projectiescherm danst een man rondom een levensgroot kussen, we kunnen hem maar nauwelijks zien. Meer aandacht hebben we voor het doek, dat een levendige animatie laat zien van een wit landschap waarin kleurige stripfiguren en objecten rondtollen. At the Function (I Shake My Ass)  is een imposante videogame performance van Connor Cook, onlangs afgestudeerd aan de Design Academy Eindhoven.

Na de openingstoespraken van presentator Billy Mullaney en directeur Martine Dekker krijgen we op de opening als vanouds een reeks korte filmfragmenten te zien die de thema’s van dit jaar onderschrijven. Eyecatcher is een fragment uit de film Calendar Girls van de Zweedse filmmakers Maria Loohufvud en Love Martinsen; een portret van een vrouwendansteam – allen boven de zestig – uit Florida. Gekleed in kleurige eenhoorn-outfits verenigen de persoonlijke verhalen van deze vrouwen zich organisch met hun uitbundige expressie. Ook een fragment van de speelfilm Super Natural spreekt tot de verbeelding. Met digitale middelen vervreemdt filmmaker Jorge Jácome beelden van waterspinnen en bijzondere vruchten (allemaal opgenomen op en rond het eiland Madeira) om ze vervolgens te mengen met de beelden van een groep performers, met en zonder handicap. Zo gaan we op in een kleurrijke wereld vol verbintenis.

Gelukkig worden er op de openingsavond ook een aantal integrale films getoond. Hoogtepunt is de korte film Until van Tanin Torabi uit Iran, die begint met een prachtig citaat van Bertolt Brecht. ‘In the dark times, will there also be singing? Yes, there will also be singing. About the dark times.’ Een groep jonge mensen, vrouwen (ongesluierd) en mannen, rent en danst door de straten van Teheran om elkaar zo nu en dan te treffen en te omhelzen. We zien opnames van de stad en flarden beelden van de dansers, soms een hoofd dan weer een reeks onderbenen, met een telefoon opgenomen. Beladen plekken, zoals waar de vermoorde Mahsa Jina Amini werd opgepakt, komen in beeld. Torabi licht in het nagesprek nog één en ander toe over de totstandkoming van de bijzondere film, onder andere hoe met echte camera’s de ‘riot guards’ moesten worden afgeleid. Een film dus, die niet zonder gevaar voor eigen leven is gemaakt!

Op de achtergrond is Cinedans intussen een belangrijke motor in de archivering van dans. In dat kader is er tijdens het festival aandacht voor het verdwijnende Lucent Danstheater van het NDT en voor het Nederlands Dansfilm Archiefproject dat Jellie Dekker (founder van de Nederlandse dansfilm) in samenwerking met Cinedans en Podiumkunst.net ontwikkelde. In samenwerking met TENT (huis voor hedendaags circus) is er bovendien archiefmateriaal van Circus Elleboog verzameld en komen ook de ontwikkelingen in het nieuwe circus in beeld tijdens het festival.

De officiële opening van Cinedans werd opgevolgd met een vertoning van de lange film Easy Tiger van de Vlaamse choreograaf en filmmaker Karel Tuytschaever in samenwerking met DansBrabant. De wat langdradige, narratieve film toont een psycholoog die met zichzelf in de knoop raakt. Tuytschaever neemt de tijd, sferische opnames worden afgewisseld met reality shots. Om de fysieke invalshoek van zijn film te benadrukken werkt hij met gebarentaal. Dat voelt wel aan als een cliché, net als het verhaaltje waarin de film gegoten is; kiest hij nu voor de mannenliefde of niet? Boeiend zijn vooral de lange shots, waarin we zien hoe de man opgesloten zit in het eigen lichaam.

Online gaat het festival nog door tot 31 maart.

Foto: Still uit Until van Tanin Torabi