Building Conversation gaat vanaf 2023 verder als vereniging. Mede-oprichter en lid van de artistieke kern Lotte van den Berg doet een stap terug. De organisatie verliest mede daardoor haar structurele subsidie van het Fonds Podiumkunsten. 

Lotte van den Berg richtte tien jaar geleden samen met kunstenaar Daan ’t Sas Building Conversation op, als een platform voor ‘dialogical art’. In performances wordt ‘publiek’ uitgenodigd om samen aan een gesprek of kunstwerk te bouwen en daar de betekenis van te onderzoeken. Kunst is hier een oefenruimte om sociale structuren en patronen te onderzoeken.

Door een vereniging te worden, wil Building Conversation deelnemers de mogelijkheid bieden om niet alleen in performances, maar ook in de organisatie mee te werken. ‘We maken een radicale keuze voor collectiviteit en participatie’, zegt lid van de artistieke kern Daan ’t Sas. ‘Als je het publiek steeds uitnodigt voor co-creatie en hen medeverantwoordelijk maakt voor wat er ontstaat, dan is dit een volgende stap die heel goed past. We willen dat Building Conversation nog meer gedragen wordt door een groep. In ledenvergaderingen zullen we verantwoording moeten afleggen aan een grotere gemeenschap, in plaats van zoals nu alleen aan een bestuur of fonds.’

Volgens ’t Sas zijn er ook al veel mensen heel lang intensief bij Building Conversation betrokken. ‘Deelnemers, programmeurs en curators denken al mee en komen terug. Door de gesprekstrainingen die we geven aan lokale kunstenaars in verschillende Europese landen hebben veel mensen zich onze praktijk eigen gemaakt. Die relaties willen we nu nog verder uitbouwen’.

De nieuwe koers gaan artistieke kernleden Daan ’t Sas en Peter Aers ‘samen met andere betrokken kunstenaars, filosofen, onderzoekers en deelnemers’ vormgeven. Theatermaker Lotte van den Berg treedt terug. Ze vindt het belangrijk ‘om ruimte te maken voor nieuw bloed en meer diversiteit binnen een kern met drie witte gelijkgestemden’. In 2024 regisseert ze een opera bij de Bayerische Staatsoper in Munchen en ze gaat zich meer focussen op onderzoek en onderwijs. Concrete plannen stelt ze nog even uit. ‘Ik wil eerst een lege ruimte creëren om te voelen wat er dan gebeurt, hoe ik het best kan bijdragen in deze veranderende wereld.’

De organisatie laat weten inhoudelijk vooral te blijven doen wat het altijd al deed. ‘Het is hoogstens een verdere verdieping van ons werk’. Het Fonds Podiumkunsten zet zijn structurele steun voor Stichting Third Space, waaronder Building Converstation een aanvraag deed, echter stop. Na een aantal gesprekken en correspondentie kwam het fonds tot de conclusie ‘dat de voorgenomen wijzigingen voor een situatie zorgden die niet meer past bij het plan dat indertijd door de adviescommissie positief beoordeeld is en de afspraken die bij aanvang van de cultuurnota-periode zijn gemaakt’.

‘Pijnlijk’, noemt Van den Berg de beslissing. ‘Het fonds erkent blijkbaar niet hoe we al veel langer werken. De organisatie en het werk leunden al lang niet meer op mij alleen. In onze – door het Fonds gehonoreerde –  subsidie-aanvraag voor de periode 2021-2024 is de transitie richting een meer collectief gedragen organisatie overigens ook al aangekondigd.’ Daarnaast betreurt ze dat, in een tijd dat collectieven en non-hiërarchische organisatievormen en praktijken overal in de kunstsector gevierd worden, er binnen het structurele subsidiestelsel van de podiumkunsten in Nederland geen ondersteuning is voor de voorgestelde organisatie-ontwikkeling en innovatie. ‘Het laat weer zien dat het moeilijk is om buiten de lijntjes te kleuren, dat patronen hardnekkig zijn.’

Tegelijkertijd begrijpt Van den Berg dat het Fonds weinig bewegingsvrijheid heeft, mede door mogelijke precedentwerking. Het FPK heeft Third Space ook nog de ruimte gegeven om tot september 2023 te werken aan de afbouw van projecten met behoud van subsidie, maar de organisatie koos uiteindelijk zelf voor beëindiging per december 2022. ‘Er lag bij ons ook al heel lang de wens om minder afhankelijk te zijn van subsidies, de overgang is alleen harder dan gehoopt’, reageert ’t Sas. Hij heeft ook vertrouwen zonder structurele gelden verder te kunnen. ‘We hebben een groot repertoire dat we veel in het buitenland, op middelbare scholen en het hoger kunstonderwijs uitvoeren. Voor datzelfde werk vinden we steeds weer nieuwe plekken en samenwerkingspartners. Het meest onder druk staan nieuwe producties. Maar we zien bij kleinere, minder structurele fondsen veel enthousiasme voor innovatie en onderzoek, ook op het gebied van organisatievernieuwing. Er staan veel mensen achter ons werk.’

De subsidie die Building Conversation van het Fonds Podiumkunsten na 2022 zou ontvangen, vervalt terug in ‘opnieuw besteedbare middelen’ en kan worden ingezet voor andere projecten of programma’s.

Foto: Metropolis