Amerborgh zet eind dit jaar het Compagnietheater in Amsterdam in de verkoop. Volgens de beheermaatschappij is de ruimte ‘praktisch overbodig’ geworden, omdat de programmering ook onderdak kan vinden in andere Amsterdamse panden van Amerborgh. 

‘We zien niet perse nog meerwaarde in het gebouw, in de context van de overige gebouwen in onze portfolio’, reageert Stef Collignon die bij Amerborgh verantwoordelijk is voor kunst en cultuur. Volgens hem kocht Amerborgh, de privéholding van multimiljonair Alex Mulder, het theater destijds vooral omdat Mulder bewondering had voor het werk van regisseur Theu Boermans, die toen met zijn gezelschap Het Derde Bedrijf het theater bespeelde en het financieel zwaar had. Amerborgh had toen al een relatie met Boermans, die voor hen Soldaat van Oranje – De Musical regisseerde.

Nadat Boermans artistiek leider werd van Het Nationale Toneel in Den Haag, bouwde hij zijn Amsterdamse activiteiten steeds meer af en vertrok in 2013 definitief uit het Compagnietheater. ‘Het theater verloor toen al zijn primaire functie’ volgens Collignon. Vervolgens hield Amerborgh het theater nog wel aan als festivallocatie en later zette dochter Amerpodia (die de exploitatie en programmering van een aantal culturele panden van Amerborgh doet) er onder de naam CT een urban/queer programmering op.

Naast het Compagnietheater, kocht Amerborgh ook onder meer De Rode Hoed, De Nieuwe Liefde, Felix Meritis en onlangs het HEM in Zaandam. Daarmee is het Compagnietheater volgens Collignon ‘overvloedig’ geworden. ‘Een groot deel van de programmering van CT kan vrij gemakkelijk op dezelfde manier vorm krijgen in een van de andere panden. De waarde van het Compagnietheater zit, wat ons betreft, in wat er wordt geprogrammeerd, en niet in het vastgoed an sich.’

Het Compagnietheater, oorspronkelijk gebouwd als Evangelisch-Lutherse kerk en ook nog even gebruikt als kantoor en archief van de Nederlandse bank, heeft geen cultureel maatschappelijke bestemming. Het gebouw verliest daarmee waarschijnlijk zijn functie als theater.

De gemeente heeft het eerste recht van aankoop, een afspraak die er nog ligt van de aankoop door de stichting van Theu Boermans. Zijn groep verplichtte zich destijds om het pand (een casco) te renoveren en daarna voor één gulden terug te verkopen aan de gemeente. Later was diezelfde gemeente niet meer geïnteresseerd. ‘Zij willen de zorg voor het pand niet –“grote panden, grote zorgen” zegt wethouder Carolien Gehrels,’ zei Boermans hierover in het Parool.

Amerborgh kocht het pand uiteindelijk voor 3,2 miljoen euro en sindsdien is er volgens Collignon ‘fors geïnvesteerd’. Naar alle waarschijnlijk is de waarde inmiddels explosief gestegen. Maar Amerborgh benadrukt hier niet op gespeculeerd te hebben. ‘We kopen nooit om te ontwikkelen en weer te verkopen. We deden het destijds echt om het gezelschap van Theu te helpen.’ De beslissing heeft ook niet te maken met de coronacrisis. De culturele panden hebben afgelopen jaar veel verlies gemaakt, maar Amerborgh zegt dat ‘met zijn brede schouders te kunnen dragen’.

Het team van Amerpodia dat het Compagnietheater nu beheert en programmeert, laat in een nieuwsbrief weten ‘mega verdrietig’ te zijn en hoopt dat de CT-programmering inderdaad elders voortgezet wordt. Sowieso tot aan het einde van 2021 zijn ze in het Compagnietheater te vinden.

Foto: Martin Dijkstra