Vierenhalve maanden na de gemeenteraadsverkiezingen zijn er colleges gevormd in het grootste deel van het land – zo ook in midden-Nederlandse gemeentes Almere en Amersfoort. Het college van Almere maakt zich op voor een nieuw cultuurplan, en zoekt verbinding binnen en buiten de stad. Amersfoort gaat aan de slag met haar Cultuurvisie 2030 en stimuleert stadsbrede cultuurparticipatie.

De verdere versplintering van het politieke landschap (uitgesproken winst van lokale partijen, opvallende winst voor zowel GroenLinks als de VVD) zorgde in veel gemeenten voor een relatief trage formatie, maar het overgrote deel van de nieuwe akkoorden is gesloten. In deze reeks artikelen schetst Theaterkrant.nl in samenwerking met Kunsten ’92 een overzicht van de nieuwe bouwstenen voor het gemeentelijke kunst- en cultuurbeleid in de grotere steden voor de komende periode. In het zesde deel een beeld van de ambities van de nieuwe colleges op het gebied van cultuurbeleid in Almere en Amersfoort.

Almere
Het college van Almere kent voor de beleidsperiode 2018-2022 twee nieuwkomers in de raad. In aanvulling op de reeds zittende partijen (VVD, Partij van de Arbeid en D66) voegen zich de komende vier jaar GroenLinks en de ChristenUnie bij het Almeers bestuur. Zij nemen de plaats in van Leefbaar Almere en het CDA. De kunst- en cultuurportefeuille gaat naar Hilde van Garderen (VVD), die als wethouder tevens de domeinen Openbare ruimte en Stadsvernieuwing onder haar hoede neemt.

Het coalitieakkoord Liefde voor Almere is bondig. Over kunst, cultuur en erfgoed schrijven de coalitiepartijen:

‘Kunst, erfgoed en cultuur zijn van grote waarde voor de samenleving. Cultuur in Almere is van en voor iedereen. Een breed en divers cultuuraanbod, -onderwijs en kunst in de openbare ruimte zijn belangrijk voor onze inwoners en verhogen de aantrekkingskracht van Almere. Wij maken samen met de stad, onze culturele partners en externe specialisten een meerjarig strategisch cultuurplan, waarin een duidelijke visie wordt opgenomen. Deze visie kenmerkt zich door een blik naar buiten met een nadruk op verbinding binnen en buiten de stad. Ook sluit de visie aan op wat onze partners in de stad hebben gevraagd, namelijk extra investeren in en op orde brengen van het bestaande cultuurlandschap, zoals cao-conforme betaling bij Corrosia, voordat nieuwe initiatieven worden gestart. Het huidige cultuurfonds wordt geëvalueerd, waarna dit fonds een plek krijgt binnen het meerjarige cultuurplan.’

Het perspectief op cultuur van Almere valt hiermee samen met een groot deel van de gemeenten dat al in deze serie aan bod kwam, met een focus op cultuur als verrijking voor (het leef- en vestigingsklimaat van) de stad, het evalueren en opstarten van een nieuw cultuurplan en aandacht voor fair practice in de vorm van rechtvaardige beloning.

In 2018 begrootte de gemeente Almere 21 miljoen euro voor kunst en cultuur, met een perspectief op bezuiniging in toekomstige jaren. In de nieuwe beleidsperiode wordt deze bezuiniging omgezet in een investering in het gehele domein Cultuur (inclusief Cultuurplan); in 2019 groeit het budget met 800.000 euro, oplopend tot 1 miljoen euro in 2020 en uiteindelijk 1,25 miljoen vanaf 2021.

Amersfoort
Afgezien van de PvdA heeft Amersfoort de komende beleidsperiode een college met dezelfde samenstelling als Almere; D66, VVD, GroenLinks en de ChristenUnie zijn hier de besturende partijen. GroenLinks is nieuwkomer, de PvdA verlaat de Amersfoortse raadsgelederen. Oud-Tweede Kamerlid Fatma Koşer Kaya (D66) wordt wethouder van (onder meer) Cultuur, Economie, Onderwijs, Citymarketing, Milieu- en grondstoffenheffing en Circulaire Economie.

Het college van Amersfoort schrijft in zijn akkoord Samen aan de slag voor duurzame groei over de ambities van de gemeente om op verschillende vlakken te groeien. Het spreekt daarbij de wens uit om gericht te kijken naar hoe de verschillende domeinen in pas blijven met de groei van de stad. In het geval van het culturele domein wil dit zeggen dat de gemeente haar huidige voorzieningen op peil wil houden, en op sommige punten wil versterken.

In 2017 is in Amersfoort de Cultuurvisie 2030 aangenomen; de hierin geformuleerde (financiële) ambities worden door het huidige college gehandhaafd. In deze periode wil de stad het huidige stelsel van basisinstellingen versterken en weerbaarder maken, ‘zodat het kan meegroeien met de stad’. Bijzondere aandacht wordt daarbij geschonken aan de podia (De Lieve Vrouw, Flint en Fluor), die waar nodig een financiële impuls krijgen ‘voor kwaliteitsverbetering en het structureel gezond maken van de instellingen’.

Bij andere instellingen wordt gekeken of zij, waar wenselijk, door middel van een financiële impuls zelfstandig kunnen functioneren. (Meer) onderlinge samenwerking van gesubsidieerde instellingen is een vereiste van de gemeente, en wordt meegenomen in de financiële overweging. Ook wordt ingezet op een actief broedplaatsenbeleid om initiatieven te stimuleren die ‘innovatie mogelijk maken op het gebied van duurzaamheid, smart city; en die start ups, sport, kunst en cultuur bij elkaar brengen’.

Aan gesubsidieerde instellingen wordt gevraagd om hun aanbod ’toe te snijden op de bevolkingssamenstelling’. Want, zo stelt het college: ‘Het cultuuraanbod is er voor de Amersfoorter en niet andersom. (…) Meer Amersfoorters moeten zich gaan herkennen in het cultuuraanbod.’ Het college wil tevens cultuurparticipatie bij zowel jongeren als ouderen stimuleren. Onderzocht zal worden of het wenselijk is de leeftijdsgrens van het jeugdfonds voor sport en cultuur te verhogen tot 23 jaar. Uit het financiële kader komt ten slotte naar voren dat de gemeente investeert in haar cultuurbeleid met een structurele impuls van 1 miljoen euro vanaf 2019. Het cultuurbudget groeit daarmee van de in 2018 begrote 19,54 miljoen euro naar 20,54 miljoen vanaf volgend jaar. De eerder voorgenomen bezuiniging van 40.000 euro op amateurkunst wordt ongedaan gemaakt.

In het volgende – en laatste – artikel in deze serie wordt het cultuurbeleid in de nieuwe coalitieakkoorden van Leiden en Haarlem onder de loep genomen.

Lees hier de coalitieakkoorden:

Liefde voor Almere (Coalitieakkoord Almere 2018-2022)

Samen aan de slag voor duurzame groei (Coalitieakkoord Amersfoort 2018-2022)

Foto: Theater de Flint, Amersfoort