Ik ben het helemaal eens met de reactie van Anna en vond het een beschamende vertoning,het tweede deel niet meer gezien,had er geen vertrouwen meer in,dat het nog goed zou komen.Teleurstellend na alle lovende recensies van de kranten.
“veel pik- en afkijkwerk (van de beroemde film)” schrijft Anna hierboven. Tja, niet zo gek he, als je gebruik maakt van dezelfde toneeltekst… ik begrijp dat Anna liever had gezien dat Mozart een keurige, conservatieve en vooral nette jongeman was geweest.
Gister deze voorstelling gezien. Ik was uitgenodigd dus wist niet wat te verwachten, maar toen ik vernam dat het om een Nederlands stuk ging, hield ik mijn hart al vast. En ja, alle clichés over het Nederlands theater werden helaas bewaarheid. Een en al platvloersheid en gevloek, en weinig muziek waar dan nog door Salieri doorheen gepraat werd. De prominente scène waarin Constanze gedwongen werd haar onderbroek uit te trekken… wat voegt die (en soortgelijke scènes) in godsnaam toe? Verder wederom veel pik- en afkijkwerk (van de beroemde film), zoals het befaamde lachje van Mozart. De schrijver van het stuk lijkt niet te weten wat hij wil zeggen: een zgn. moderne draai geven aan wat al bekend is, met een gênante vertoning waarin de kijker niet wat er nou precies bedoeld wordt als gevolg. De lovende recensies in de dagbladen vind ik ook verdacht. Eerder merkte ik al dat de nationale gezelschappen (toneel, opera) geen fout kunnen doen en altijd wel worden doodgeknuffeld, waar ze ook mee komen, dus daar hecht ik ook geen waarde aan. Hoe dan ook, wij zijn in de pauze weggelopen, meer konden we echt niet aan, ook niet voor 45 euro per kaartje.
….met het voorbeeld van de twintigers bedoel ik overigens te illustreren, dat wat aan het oppervlak een achterhaald mensbeeld is, in relatie tot andere informatie uit de voorstelling ook iets anders kan vertellen, leren, etc. En nog niet genoemd maar minstens zo belangrijk zijn natuurlijk de verhalen van de mannen. We zien Meynert, die zichzelf liever dood drinkt dan zijn demonen onder ogen te zien, wie kent ze niet? Hoe clichematig is dat ‘manbeeld’, maar ik ken er helaas een paar maar al te goed, zowel jong als oud. En dan is er de relatie tussen Freud en Fliess, iets tussen vriendschap, liefde en samenwerking, mannen die samen uit het raam staren, dansen en nieuwe wegen verkennen… Iets kan je simpelweg niet aanspreken uiteraard maar wel verbaast het me als critici over ‘saaie biopic’ beginnen, want wiens levensverhaal bedoelen ze dan, van Freud, Sartre, Van Hove en Versweyveld, van “een” huwelijk, van vriendschappen, van dokters en patienten, van ouders en kinderen, toneelspelers en publiek…. het gaat over dit allemaal. Hoe iets wordt verteld is in de kunst (van het theater) toch minstens zo belangrijk als wat er wordt verteld.
Als groot liefhebber van NDT heb ik vanaf 1982 dit gezelschap gevolgd. Op Zondag 6 oktober heb ik enorm genoten van de jubileumvoorstelling. De Kunstkammer werpt mij weer terug in de tijd van de chorografieën met zijn vloeiende bewegingen vol intensiteit van Kylian en Hans van Maanen naar het heden met nieuwe ontwikkelingen in de dans van choreografen als Lightfoot en Sol Leon e.a. Het laat mij zien dat de danstaal een onuitputtelijke bron van betekenis is.
Ter aanvulling: wanneer we naar een (matige / briljante / adequate) acteerprestatie kijken, zien we tegelijkertijd óók een mensbeeld. In deze voorstelling worden er vele getoond. Martha is met haar degelijke bruine rok, die qua lengte en uiterlijk misschien meer aansluit bij de tijd waarin Simone de Beauvoir Le Deuxieme Sexe publiceerde dan het fin-de-siecle Wenen, een nuchtere en aardse wederhelft van Freud. Ze is gericht op het praktische en materiele en haar domein is het huis, de keuken, de kinderen. In haar eerste optreden met Freud stelt ze -letterlijk- vragen bij ‘zijn vuur’. Daarna probeert ze hem te behoeden voor het weggeven van geld aan zijn ouders. Ze is met haar kleurloze (!) schoenen het tegenovergestelde van Cäcilie met de elegante zijden blouse en rode sokjes die Freuds’ vuur brandend houdt en me daardoor aan een muze deed denken. Maar Martha lijkt ook degene die Freud er (onbewust?) aan herinnert dat niet ieder mens met eierstokken een zwakzinnig handelingsonbekwaam seksueel losgeslagen hysterisch wezen is dat afhankelijk is van mannen of op een voetstuk wil worden geplaatst. Zij speelt in ogen van velen een ‘ondankbare’ rol’ en/maar heeft daarin een belangrijke functie. En: er is iets in haar nonchalance, in die kleding, die ‘nude’ pumps, die manier van spreken en bewegen, wat haar verschijning aan ons tegelijk historisch, hedendaags en kunstmatig maakt. Daarin ‘iets’ te herkennen en dat niet helemaal gerijmd krijgen met wat we zouden willen zien / vinden dat het zou moeten zijn etc, zegt ook iets over ons onszelf. Wat is uberhaupt een mens in het/dit theater? Ik had een boeiend gesprek met een aantal twintigers over deze voorstelling. Ze achten zichzelf op gebied van feminisme very woke maar waren onbewust van de verbijsterende geschiedenis van de “Franse ziekte” Hysterie, die in de voorstelling voorbij trekt. Bijna als sculpturen of objecten worden ze getoond, mens / vrouwbeelden die dankzij de shows van dokter Charcot maar vooral ook het publiek van destijds bestaande uit wetenschappers, schrijvers, kunstenaars hun weg vonden in literatuur en films, kortom in onze cultuur, waarin ze nog altijd opduiken. Ongeloofwaardig misschien, die hypnose maar het is óók de kunstmatigheid, de fabricage, die getoond wordt. Het gebeurt live voor publiek, zoals destijds. Dat is toch theater in optima forma. Die vrouw, verstijfd in achterwaartse boog, of als een zwak vogeltje in foetushouding, of als sexy femme fatale die ostentatief haar kanten slip uittrekt en Freud om ‘massages’ vraagt (en de bloempot stukgooit…). Hoe ‘echt’ zijn ze? Freuds denkbeelden, cultuurproducten, fantasieën? Ze verschijnen en verdwijnen door een ‘blinde’ deur achterin de ruimte (of, dit toneel van een mannelijk / Freudiaans brein), een deur die niemand ‘bewust’ lijkt open te doen maar waaruit toch steeds mensen en herinneringen opduiken. Een deel van dit, zo niet van elk verhaal lijkt zich aan de oppervlakkige / bewuste waarneming te onttrekken. Het is misschien mede daarom een desillusie dat ontwikkeling, groei en emancipatie niet per se is wat Martha doormaakt. De oorzaak daarvan mogen we evengoed in de samenleving en/of onze cultuurgeschiedenis zoeken. Groei en ontwikkeling zien we wel in de relatie tussen Freud en Cäcilie (‘de blinde’, als personage een dichterlijke vrijheid van Sartre – die immers zelf een liefdesrelatie had met een schrijver/filosoof mét eierstokken ;-)). Hier zien we man en vrouw als gelijken, náást en mét elkaar spreken en samen oude wonden genezen. Want het is natuurlijk niet voor niks, dat Slegers en Nietvelt dubbelrollen spelen als ouders van beiden. In die zin gaat het óók over het theater als plaats waar situaties worden voorgespeeld, zichtbaar gemaakt, waarin we kunnen experimenteren met de menselijke toestand. Immers, wat te denken van dat zwarte huisje, een ‘black box’ toneeltje, een huis clos? Nu ja. Ik was niet snel uitgekeken, dus.
Gisteren het concert gezien in De Spiegel in Zwolle. Wat een feestje was dat. De rest van het publiek was het daar volledig mee eens gezien het lange en uitbundige applaus.
Wat een concertante versie van een musical als deze zo fijn maakt is dat de geweldige (soms complexe) jazzy muziek van Bernstein volledig tot z’n recht komt en maar zelden door zo’n groots orkest gespeeld wordt met zo’n kwaliteit.
De blazers zoals trombones hebben in vele klassieke en hedendaagse muziekstukken vaak een ondersteunende functie, maar in deze musical komen ze volledig tot hun recht in prachtige solo’s, naast de klarinet en trompet.
Ook de kwaliteit en het plezier van het koor en de gehele cast maakt dit tot een feestje!
Op naar de volgende concertante!
Ik weet niet of ik in de juiste zaal zat als ik de recensies lees van de kranten. Ik vond het vreselijk om naar te kijken, een toneelstukje wat niet eens in de buurt komt van cabaret.
Uit beleefdheid maar de hele voorstelling uitgezeten, zonde van mijn avond.
Helemaal in lijnmet Ingrid. Wat een verschrikkelijke voorstelling. Zelden zo’n slecht stuk toneel gezien en dat men het cabaret durft te noemen is al helemaal schandalig. Dat men zich serieus recesent durft te noemen en vier sterren durft te geven is misschien nog wel de beste grap die ik gisteren vooraf aan de voorstelling heb mogen vernemen.
Smaken verschillen, daar ben ik me terdege van bewust. Maar dat mensen zo’n slechte smaak hebben is me gisteren in Amstelveen duidelijk geworden.
Graag de kritische recensie uit de NRC plaatsen. De makers komen hier wel erg makkelijk weg. De manier waarop de donkere politica wordt neergezet of beter gezegd weg gezet roept bij mij vragen op. Het is prima om een voorstelling te maken vanuit het perspectief van een angry White woman, blijf wel streng jezelf en gebruik het theater niet om zelf je mening te geven over mensen zoals Sylvana Simons als je het niet met ze eens bent. Die indruk kreeg ik althans.
Zelden waren de reacties op een toneelstuk zo tegengesteld als die op Freud van het ITA. Dat zou een interessante discussie kunnen opleveren, maar op theaterkrant.nl is dat uitgemond in een discussie over één actrice die de hele voorstelling zou bederven. Nu is het al een misverstand dat zij hooggesloten, ouderwetse kleding aan zou moeten. Er is in Freud duidelijk gekozen voor hedendaagse kleding, niet voor het Wenen van ruim een eeuw geleden. We zien mensen van nu in situaties van toen. Dan is het een voorstelling waarin tien acteurs een veelvoud van rollen spelen. Sommige recensenten schijnen te vinden dat ze dat met rollende ogen en waaiende armen zouden moeten doen. Ik ben erg blij dat dit in het algemeen ingetogen en zonder pathetiek gebeurt. Ilke Paddenburg speelt de rol van Martha Freud heel sober, zonder speciale aandacht te trekken, binnen de voorstelling vind ik dat heel adequaat. Ik zie geen enkele reden haar er uit te halen en op haar speciaal kritiek uit te oefenen. Dan zou het eerder zin hebben regisseur Ivo van Hove te kritiseren omdat hij de jonge mensen van FC Bergman eenvoudig en meestal onderkoeld laat spelen en niet sexy genoeg. Maar ik zou dat onzin-kritiek vinden, omdat er zoveel meer en andere dingen gebeuren in deze voorstelling, die te maken hebben met de verwarrende zoektocht van de jonge Sigmund Freud, zijn groei als wetenschapper en als mens, de relatie met zijn ouders en de existentiële eenzaamheid van iedereen die een nieuw pad probeert te zoeken. Voor mij dragen alle acteurs bij aan dit verhaal, naast Stef Aerts zeker ook Ilke Paddenburg.
Van Sjoerd Pieter pleijsier op Lazarus (NL)
Van Lia op Amadeus
Van Jeroen op Amadeus
Van Badr op Situatie gewijzigd
Van Anna op Amadeus
Van Willem op Situatie gewijzigd
Van Tangerine op Raze om protters
Van Els Arntz op Sticks
Van Daphne op Freud
Van gccm.van bueren op Kunstkamer
Van marc op Raze om protters
Van Daphne op Freud
Van Arnold Verplancke op Hip Hop Hoera The Remix (4+)
Van Martijn Boer op Wonderful Town
Van Sander Janssens op Age of Rage (14+)
Van Ramona Van Klingeren op Voorlopig voor altijd
Van Brian op Voorlopig voor altijd
Van Roy op Age of Rage (14+)
Van max arian op Freud
Van van Campen op Dekking hoog