In antwoord op Roos Euwe, als dramaturg tevens verbonden aan BOG. Teksttoneel kan bijzonder spannend zijn, zie deze bespreking over BOG met tekst van Perec uit 2018:
Wervelend toneel over verlangen
Kester Freriks
‘Dit is volmaakt luistertoneel, poëtische taal op de vierkante millimeter: de vier spelers van theatercollectief BOG. staan rondom een helder oplichtend plateau. Het zou een kingsize bed kunnen zijn, want de hoofdpersoon besluit op een dag nooit meer op te staan, gekluisterd te blijven aan bed, zich te verschansen op zijn dakkamertje in Parijs, als een Franse Oblomov. Schrijver Georges Perec schetst in het prachtige prozagedicht Een man die slaapt (Un homme qui dort , 1967) het rigide besluit om in afzondering te gaan leven. De spelers speken over de naamloze jongeman in de tweede persoon: „Je sluit je ogen. Je bent bang, je wacht tot alles ophoudt.”
BOG. slaagt erin van deze op het eerste gehoor statische tekst, vertaald door Rokus Hofstede, wervelend toneel te maken.’
Dit ‘deel’ ik graag, want BOG maakte destijds een fantastische tekst- en luistervoorstelling.
Beste Kester Freriks. Hebt u zich van zaal vergist? Ik kan me na het lezen van uw recensie immers niet voorstellen dat we hetzelfde theaterstuk hebben gezien.
Nico Boon heeft één troost. Een tevreden publiek is belangrijker dan een recensent die de bal misslaat.
‘DE WAARHEID’ MET HUUB STAPEL KRIJGT ★★★★★!
AD/Brabants Dagblad geeft vandaag de maximale 5 sterren voor de nieuwe theaterkomedie ‘De Waarheid’ met Huub Stapel en Johanna ter Steege in de hoofdrollen. “Het kwartet acteurs reikt tot grote hoogten, waarbij Stapel op het toneel de constante is.” – ★★★★★ Algemeen Dagblad. “Hoewel Huub Stapel de spil van dit stuk is, zijn het zijn medespelers die hem met uitstekend tegenspel prikkelen alles uit zijn rol te halen“ – ★★★★ Telegraaf. “De voorstelling staat garant voor een avondje uit op niveau“- ★★★ Volkskrant.
De Waarheid komt naar De Leest op woensdag 20 maart.
Meer info: https://bit.ly/2GpyklJ
Als dramaturg van deze voorstelling vind ik het natuurlijk jammer dat ‘Komt op / Gaat af’ Kester Freriks niet kon boeien. We hebben van collega’s, programmeurs en publiek bijzonder goede reacties gehad maar, een negatieve reactie is het risico van het vak, we kunnen nooit iedereen tevreden stellen. Echter, is Kester Freriks een theaterrecensent die door Theaterkrant wordt uitgezonden om goed te kijken, om te analyseren en te benoemen wat er is gemaakt en hoe dat overkomt, om zo een waardevolle bijdrage te leveren aan een inhoudelijk gesprek over een kunstwerk. Ik zal de eerste zijn om dat gesprek te voeren maar deze bijdrage is van zo’n ondermaatse kwaliteit dat ik die, helaas, niet serieus kan nemen. Freriks komt niet verder dan te constateren dat hij niet begrijpt wat er wordt verteld en gedaan en schreef een tekst vol vraagtekens, in plaats van na te gaan wat zijn verwarring en onbegrip precies veroorzaakt. De tekst doet me denken aan een eerste reactie in de foyer en niet aan de recensie van een professioneel journalist. Het stelt me teleur dat de redactie van Theaterkrant de inhoudelijke lat zo laag legt. Ook vraag ik me af in welke omstandigheden theaterjournalisten moeten werken: moeten ze in een zodanig korte tijd recensies schrijven dat de eindredactie erbij in schiet? Zijn ze, eenmaal toegezegd, verplicht om te schrijven over de voorstelling die ze hebben bezocht, ook als ze niet weten wat te schrijven? Is er wel eens een goed gesprek tussen hoofdredactie en recensenten over het hoe & waarom van kunstjournalistiek?
Inmiddels heb ik van collega’s begrepen dat Freriks door een aantal theatermakers geweigerd wordt als recensent, en nu begrijp ik waarom. Misschien hadden wij dat voor deze voorstelling ook moeten doen, maar voor een voorstelling van een niet al te bekende maker waar weinig pers op af komt, is het weigeren van een recensent (en dus van een recensie) niet evident. Hopelijk voert Theaterkrant binnenkort dat goede gesprek en hoeven wij als makers niet te overwegen om bepaalde recensenten te weigeren bij een voorstelling.
Ik maak soms keuzes door totaal onvoorbereid naar een theater voorstelling te gaan. En dan daarna de kritieken te lezen om deze te vergelijken met mijn mening. Bij deze voorstelling was geen enkele verrassend element te vinden. Saai, onduidelijk, onnodig grof, kwalitatief zwak en dat voor een hoge prijs.
Hierbij wil ik reageren op de recensie van de heer Kester Freriks over het stuk Komt op / Gaat af van Nico Boon.
Ik heb dezelfde voorstelling in Antwerpen gezien en was in tegenstelling tot de heer Freriks tot het einde toe geboeid. Het staat een ieder vrij zijn mening te geven, maar de kritiek van de heer Freriks komt op mij vrij ongenuanceerd over. Het minimalistische decor vond ik juist goed passen bij de pure vertellingen. De dia’s en slideshow voegden wat toe aan de verhalen die voor mij op een zeer prettige manier werden verteld. Ik heb ook het tekstboekje aangeschaft en de verhalen met interesse nog eens doorgelezen. Daarbij viel mij op dat sommige beweringen van de heer Freriks niet overeenkomen met wat werd verteld. Feiten en fictie liepen in deze voorstelling door elkaar, hetgeen duidelijk werd bij het absurdistische verhaal op het einde. Aan dit punt is de recensent mijns inziens voorbij gegaan. Ik vond het een boeiend theaterstuk dat ik van harte wil aanbevelen.
Ook ik bezocht op 12 februari deze voorstelling in de brakke grond. Ik was vanochtend benieuwd naar de lovende kritieken van professionals dus ging opzoek naar recensies, maar kwam terecht bij deze bizarre kritiek.
Ik ben in shock dat dit het oordeel kan zijn van iemand die er zogenaamd verstand van zou hebben. Ondanks dat de zaal niet helemaal vol zat gaf Nico alles en haalde het onderste uit de kan, om met zijn prachtige vertelstem bijzondere verhalen te vertellen. Misschien dat deze stem die u monotoom noemt u in slaap heeft doen vallen, want u heeft duidelijk niet geluisterd naar de verhalen, die in mijn ogen aangrijpend, authentiek en toch samenhangend waren.
En als u beschrijft dat het meer een hoorcollege is vraag ik mij af hoe vaak u uw ogen open heeft gehad.
Nico is in mijn ogen een theatermaker die zonder te veel poespas een hele pure en zeldzame vorm van theater weet te maken.
Want hij heeft in mijn ogen wel de essentie van theater gevat. Mensen boeien, een verhaal vertellen dat tot nadenken zet en esthetisch net genoeg geven om de verbeelding te prikkelen.
Bedankt Nico!
Hoe komt het dat deze bijeenkomst/debat de zoveelste in haar soort nog steeds als graadmeter moet gelden voor datgene men wenst te verstaan onder het Experiment Hiphoptheater in Nederland? Al ruim dertig jaar praten we over hetzelfde. Hoewel het klaarblijkelijk iedereens fascinatie heeft, komen we desondanks deze fascinatie niet echt above surface. Ook al omdat steeds dezelfde mensen het woord nemen.
Tuurlijk is het belangrijk dat we hierover praten, maar kom op. Als iemand echt iets wil, dan moet hij/zij gewoon aan de slag. Maar omdat het goedbedoelde experimenten zijn, mogen ze ook bij falen direct en uit de choreografie schappen gehaald worden. Nee, hiphop is een cultuur. En absoluut geen instituut. De behoefte is groot om erkenning te krijgen in het danslandschap, binnen opleidingen, kunst/cultuur platforms en of centrums. We doen soms goed mee. Maar of het goed genoeg is ligt vaak niet bij de Urbannites zelf.
Wat er wel moet gebeuren is stoppen met debatteren en gewoon aan de slag gaan met bouwen en durf. Want kennelijk hebben we veel gebouwd, maar tegelijkertijd ook weer veel vernietigt. En ja, wie goed is mag blijven en wie een verkeerde move heeft gemaakt probeert het gewoon weer opnieuw. Helaas zijn we als artistiekelingen met een directe Urbanprofiel of signatuur nog niet zover om bijvoorbeeld een Conny Janssen of Ed Wubbe in hun positie als choreograaf te bereiken/evenaren. Ik bedoel hiermee aan te geven dat de artistieke Urban choreografen in het anders zijn net niet goed genoeg anders kennelijk zijn om blijvend de top te sieren. De zoektocht gaat verder. Wie weet moeten we nog eens dertig jaar wachten voor een So You Think You Can Dance opleving. Ik hoop het niet. Maar is Frankrijk onze graadmeter, dan mogen we alle zeilen bijzetten en echt onze klauwen durven vuil te maken…
Goed of slecht: anderhalf jaar werk van een kunstenaar wordt hier respectloos behandeld.
Een recensent heeft de creatieve worsteling niet gehad en schrijft in een afgemeten tijd
zijn stukje. Trouwens: Hoe kun je over een voorstelling oordelen als je naar het
theater komt om te oordelen? Dat laatste is iets anders dan ONDERGAAN.
Laat iedere recensent de volgende eenvoudige regel in zijn / haar oren knopen:
KIM KIM. Of wel: Kritiek Is Makkelijk, Kunst Is Moeilijk.
Vanavond net als ieder jaar weer naar Jeans in Theater de Purmerijn te Purmerend. Al 25 jaar trouwe fans en het is een TOP prestatie zingen en dansen maar wat we missen is de humor die Jeans altijd tussendoor had gewoon even wat anders tussen al dat wervelende dansen en zingen even een pu m tje van aandacht om niet alles te veranderen.
Laat ‘De Laatste’ niet het laatste zijn van Jack Wouterse
Hein Janssen vroeg zich in zijn recensie in De Volkskrant af of ‘De laatste’, door hem omschreven als ‘origineel, af en toe vervreemdend en ontroerend theater’ , een verhaal van ‘een zoekende, eenzame man met zijn trouwe hond’ wellicht over acteur Jack Wouterse zelf gaat. Gelukkig constateert Janssen zelf direct dat het er ook niet toe doet, want het beantwoorden van die vraag zou de magie van het theater inderdaad alleen maar doorbreken. Gelukkig leert de bijbel ons dat de laatsten de eersten zijn. Er zijn voorbeelden te over van het waarheidsgehalte van deze profetische woorden.
In een sportwedstrijd waarbij het er om gaat als eerste over de finish te komen, heeft de laatste op het oog altijd minder kans om te winnen dan de eerste. Wie vooraan ligt, hoeft namelijk minder meters af te leggen tot de finish dan degenen die achteraan zitten of rijden. Maar de mysterieuze, verborgen krachten in de sport leren ons dat er meer aan de hand is.
Wanneer twee schaatsers met een behoorlijke snelheid vlak op elkaar rijden, dan komen er onvermoede oerkrachten los. Twee gaan daadwerkelijk harder dan één, waarbij de tweede er minder moeite voor hoeft te doen omdat hij een duidelijk doel heeft om zich op te richten. Bij het wielrennen is dat nog beter te zien. Als er zes renners een groepje vormen, en ze rijden achter elkaar, dan levert de voorste veel meer energie dan de anderen. Hij moet meer luchtweerstand overwinnen dan de directe belagers, er is niemand die voor hem de wind breekt. En luchtweerstand is het grootste obstakel voor de wielrenner. Daarbij valt de wrijving van de banden en het asfalt in het niet. Hoe lager de luchtweerstand, hoe minder energie nodig is om snelheid te maken. De derde renner in het groepje hoeft zo’n dertig procent minder energie te leveren dan de eerste. Tel uit je winst. De eerste wordt dus laatste omdat de anderen profiteren van zijn harde, zware werk.
Gelukkig telt dit competitie-element niet in de verheven wereld van het toneel. ‘De Laatste’ is vooral een ware tour-de-force van een rasacteur. Als Wouterse toch zoals Janssen voorzichtig suggereert een verhandeling over zijn eigen leven heeft geschreven, waarbij het nog maar de vraag is of die zoekende man het rechte pad weet terug te vinden, voor zover hij die ooit bewandeld heeft, is dat voor mij stof tot overpeinzing. Wouterse loopt immers slechts twee dagen korter op aarde rond dan uw verslaggever, misschien moet ik mij zelf dan ook wel zorgen gaan maken over de toekomst. Onze levens hebben echter allesbehalve parallel gelopen. Daar put ik dan maar moed en vertrouwen uit.
Met alle respect: Tom Lanoye kennen we nu inmiddels toch wel? Het is goed dat we de tweede wereldoorlog op deze manier herdenken. Maar is het niet interessant om dat een keer, ter afwisseling, vanuit een ander perspectief te doen? Ik ben bijvoorbeeld benieuwd naar hoe iemand als Kader Abdolah of Abdelkader Benali, of een andere schrijver met een plurale achtergrond zich verhoudt tot de tweede wereldoorlog..
Ik kan me het gevoel van de recensent wel voorstellen, maar voor mij werkte het lange tijd het publiek op afstand houden juíst zo dat het me raakte. In Utrecht stond verder alles open (backstage, de gordijnen aan de zijkant). Henry probeerde zich vanaf het begin al open te geven, maar slaagde daar niet goed in, net als wanneer hij met zijn vader is of wanneer hij typisch Brabander is. Iedere keer als hij in de eerste helft van de voorstelling over zijn moeder probeert te beginnen, valt het stil, wordt het ongemakkelijk en vlucht hij maar weer in het kopen van een huis, het reizen, het gek doen etc.
Als het hem dan aan het einde toch lukt om er rustig voor te gaan zitten en zonder grappen het verhaal over de laatste reis naar Vlissingen te vertellen (en de wijsheid van zijn moeder mee te geven: geluk kan juist in kleine dingen zitten), is dat (voor mij) een erg ontroerend moment na alle gekte.
Van Kester Freriks op Komt op/ Gaat af
Van Frieda Joris op Komt op/ Gaat af
Van Dylan op Komt op/ Gaat af
Van Wijnand op De waarheid
Van Roos Euwe op Komt op/ Gaat af
Van Bakkenes op All Stars de musical
Van Helga op Komt op/ Gaat af
Van Jeroen op Onder voorbehoud
Van Noa op Komt op/ Gaat af
Van Gerard Wooter op De toekomst van hiphoptheater: To label or not to label?
Van Rashleigh Eavis op Danser en producent David Eavis overleden
Van Arie Vuyk op Bronst
Van Jeroen op Gloeiende plaat
Van Henk Kuiper op Birdie
Van bert boersma op Die tote Stadt
Van Peter van Leijenhorsr op Blame it on the boogie
Van Jaap Pleij op De laatste
Van Dylan op Tom Lanoye schrijft toneeltekst voor Theater Na de Dam
Van Matthijs op Onze Henry
Van Maria op Expeditie Eiland