Er is bijna geen cabaretier die het zo goed kan vinden met zijn of haar publiek als Lenette van Dongen. Een trouw publiek dat samen met haar ouder wordt, blijkt als ze de toeschouwers aan het begin van Tegenwind een paar vragen voorlegt. Wie heeft er de afgelopen jaren bijvoorbeeld een kind gekregen? En wie een kleinkind? Bij de eerste vraag ziet ze hoogstens twee vingers, bij de tweede twintig keer zoveel.

Tegenwind lijkt een verkeerde titel voor haar nieuwe programma. Want de levensfase waarin Lenette van Dongen zich nu bevindt is er een van ‘wensloos gelukkig’. Dat is haar niet komen aanwaaien, want er wás wel flink wat tegenwind met de scheiding van tafel en bed van haar lief. Maar haar verhuizing van Amsterdam naar een dorp aan zee heeft de rusteloosheid gestopt en haar een eigen plek gegeven. Een ‘home’ met ook weer een nieuwe ‘love’, zo spot ze met al die malloten die dat in grote letters op hun vensterbank hebben staan.

Geen grote boze veeleisende stad meer, geen bucketlist vol onzin-kicks die je nog zou moeten beleven voordat je oud, versleten of dood bent. Nee, geluk zit gewoon in een huisje dat ze zelf moet schoonhouden en waarvan de tuin potdorie niet vanzelf een zee van bloemen en planten wordt. Een huis waarin ze juist in de hoogste staat van geluk ook de essentie van haar verdriet tegenkomt. In een dorp waar het leven recht voor de raap is, zelfs tijdens de wekelijkse yogales.

Van Dongen weet met haar ups, haar downs, haar pech en geluk feilloos de lach uit de zaal te halen en die zaal in een oogwenk naar stilte te dirigeren met een indringend, soms persoonlijk verhaal, of een – met de iPad-app ‘garageband’ (!) begeleid – lied dat even geen lach verdraagt. Alles is hilarisch of pijnlijk herkenbaar. Haar grote kracht is dat ze ons ruim anderhalf uur uitermate op ons gemak laat voelen in ‘haar huiskamer’. Waarin ze weinig harde noten kraakt, maar ons genoeg aanreikt voor milde zelfspot.

Ieder mens heeft recht op een ‘home’, is haar boodschap in een verhaal over een vluchteling die op een steigertje aan een Amsterdamse gracht de decadentie aan zich voorbij ziet – en vooral hoort – varen. Het klinkt aan het einde even als die vreemde eend in de bijt, maar het is hoe dan ook goed dat ze haar persoonlijke verhaal breder trekt naar de werkelijkheid van vandaag. Waarin voor velen de tegenwind wel erg hard waait.

Een nieuw huis, een nieuw leven, een nieuwe schat, rust, evenwicht…, dat is in de regel niet zo’n interessante basis voor een fijn avondje cabaret. Maar bij Lenette van Dongen dus wel. Ook als je nog lang niet aan kleinkinderen toe bent, overigens.

Foto: Jaap Reedijk