Voor hun nieuwe voorstelling Smell of bliss werkten choreografen Andrea Leine en Harijono Roebana samen met violiste Liza Ferschtman, op zoek naar de ‘geur van gelukzaligheid’. Ferschtman speelt behalve composities van Bach, Paganini, Bartók en Isaye nieuw gecomponeerde muziek van de Indonesische componist Iwan Gunawan. Hij biedt met zijn elektronica en slagwerk, met soms stevige ritmes, een mooi tegenwicht aan de klassieke componisten. 

Over en weer zoeken Liza Ferschtman en de dansers toenadering op het toneel. Zoals de violiste de snaren van haar viool beroert en het geluid in de klankkast resoneert voordat het een weg naar de buitenwereld vindt, zo lijkt hetzelfde proces zich in de dans te voltrekken. Beroering van buitenaf – door mens of muziek – wordt verinnerlijkt waarna de dansers hun lichamen laten golven, vloeien of zich uitstrekken. Emotie overtroeft de ratio. Structuur wordt losgelaten ten gunste van vervoering.

Boven het toneel hangt een grote boom. Stam en takken zijn in stukken gezaagd en hangen – met leemtes ertussen – in de oorspronkelijke vorm. Het bladerdak ontbreekt, de takken zijn afgetopt. Als een indrukwekkend gewelf torent de boom boven de dansers en violiste uit. De natuur, als hemels vergezicht en steunpilaar tegelijk? Maar het ideaalbeeld vertoont hiaten en de letters en cijfers die erop geschreven zijn om de verbindende delen bij elkaar te houden verraden een wiskundige precisie.

Het gefilterde licht op sommige momenten en dan weer de kring waarin de dansers zitten suggereert een paradijselijk samenzijn in het bos zoals we dat kennen van beroemde schilderijen. Veel in de voorstelling ademt de sfeer van de Romantiek. Net als de spottende ondertoon van de teksten over de relatie tussen dans en muziek. ‘Geen wit voetje haalde men vroeger met dans, maar vuile voeten. Dans zou saai en simpel zijn. Nee, dan de muziek.’

Vanuit het rijk gevulde fysieke reservoir aan bewegingen van LeineRoebana kan van alles komen opwellen. Warme vibraties, felle uithalen. Speelsheid en sensualiteit. Hunkering en wanhoop. Vertwijfeling en liefde.

Terwijl een groepje dansers stilvalt, wordt een ander op de achtergrond aangestoken door de muziek. In een kring wordt een variant van tikkertje met verlies gespeeld. Er zitten prachtige details in de voorstelling. Zoals wanneer Heather Ware even een hand op de heup van Ferschtman legt en haar zachtjes naar voren schuift. In het laatste deel van Smell of bliss blijven Heather Ware, Tim Persent en Uri Eugenio samen met Liza Ferschtman over op het toneel. Wat zich dan ontvouwt is een van de meest uitgesproken scènes. Ware laat haar hoofd tussen hals en schouder van Persent rusten, beiden hun armen schuin omhoog gestrekt. Even later vleit ze zich tegen hem aan om zich tot Eugenio te wenden als Persent van haar weggaat. Dat herhaalt zich meerdere malen, maar het is Eugenio die uiteindelijk overblijft met Liza Ferschtman. Een overdonderend einde.

Foto: Deen van Meer