Meer dan twintig acrobaten die halsbrekende toeren uitvoeren: dat is Il n’est pas encore minuit van het Franse gezelschap XY. Deze megaproductie toert al enkele jaren met succes de wereld rond en speelt van 26 tot 30 oktober nu ook op Festival Circolo in Noord-Brabant.

Verwacht geen Cirque du Soleil-achtige toestanden of een compilatievoorstelling met verschillende disciplines. Cie XY is le nouveau cirque: circus dat voorbij de structuur van opeenvolgende acts wil gaan en veel aandacht besteedt aan de dramaturgie van de voorstelling. In 2009 verbaasden ze de hele wereld met Le Grand C waarin zeventien acrobaten allerlei groepsbeelden vormden. Nu voegen ze er nog vijf acrobaten aan toe, waaronder het Belgisch-Nederlandse duo Zinzi Oegema (Codarts Rotterdam) en Evertjan Mercier (Fontys Tilburg).

De circusartiesten zijn eerder performers dan acrobaten, want Il n’est pas encore minuit leunt dicht aan bij beeldend theater. Naast het onwaarschijnlijk sterke stunt- en vliegwerk is er immers ook veel plaats voor minder spectaculaire scènes. Het mooiste deel van de voorstelling vind ik zelfs het begin waarbij er langzaam een massale knokpartij ontstaat. Het lijkt wel een schilderij, de vechtpartij in schoolmeisjesoutfits en strakke pakken. Het ziet er tegelijkertijd ruw en gestileerd uit. Choreografisch zit de voorstelling knap in elkaar. Er wordt even geknipoogd naar de sirtaki, maar dan wel gedanst in twee cirkels boven (!) elkaar, en er zitten ook allerlei lindyhop-frasen in het stuk.

De strakheid van het eerste halfuur maakt plaats voor een opgeklopte, gekke vreugde. De uitgepuurde beelden uit het begin, zoals een langzaam wegsmeltende piramide tot er slechts een hoopje op elkaar liggende lichamen overblijft, maken gaandeweg plaats voor een feestje. Hierin verliezen ze me een beetje, en wordt te nadrukkelijk naar een happy end toegewerkt. Al zijn er nog wel enkele andere fantastische scènes, zoals die waarin er met grote houten borden wordt gewerkt en een performer zichzelf diagonaal de hoogte instuitert.

Cie XY is de wereldwijde top in de acrobatie en legt de lat opnieuw erg hoog. Zo’n grootschalige productie (betaal maar eens twintig artiesten) waarin alles bovendien collectief beslist moet worden, is altijd een beetje een risico. Al vond ik Le Grand C nog een tikje straffer en coherenter, toch blijft Il n’est pas encore minuit een van de beste circusvoorstellingen van de afgelopen jaren.

Foto Christophe Raynaud de Lage