In de loop der jaren trok Jiří Kylián zich al vaker terug in de studio’s van Korzo om in alle rust te kunnen werken. Nu staat hij er tien dagen lang in de schijnwerpers met voorstellingen, films, workshops en ontmoetingen tijdens het Kylián festival.

Het festival opende met East shadow, een choreografie gemaakt voor de Aichi Triënnale 2013 in Japan dat tijdens de afgelopen editie de tsunami van 2011 en de slachtoffers centraal stelde. East shadow is een samenwerking van Kylián met pianiste Tomoko Mukaiyama en filmmaker Jason Akira Somma. Met performers Sabine Kupferberg en Gary Chryst gaat Kylián verder op de ingeslagen weg van het opgeheven NDT III.

De wand over de volle breedte van het toneel in East shadow is in twee gelijke delen opgesplitst. Links een muur met een deur en een raam, een tafel en twee krukjes in de ruimte ervoor, rechts hetzelfde beeld, maar dan in de vorm van een projectie. Aan de zijkant, vlak voor het publiek, staat de vleugel waarop de pianiste haar composities speelt.

Wat begint met een schets over de onderlinge verhoudingen tussen man en vrouw, eindigt met een beklemmend gevoel van een onontkoombare catastrofe. Een man en een vrouw op leeftijd samen aan tafel, de spanning stijgt, een vuist slaat op tafel. Hij danst voor haar, en zij wordt door hem aangestoken en laat zich gaan. Vliegensvlugge voet- en vingerbewegingen, versneld als een dansfilm uit de vroege twintigste eeuw. Langzaam maar zeker komt de buitenwereld tussenbeide, aanvankelijk door stilletjes naar binnen te sijpelen maar uiteindelijk steeds sterker op de voorgrond.

In die twee naast elkaar geplaatste werelden – in film en in realtime – ontvouwt zich tijdens East  shadow een veelheid aan perspectieven. Man en vrouw, binnen- en buitenwereld, lichaam en schaduw, persoonlijk en universeel, het is een ingenieus geconstrueerd schouwspel dat steeds indringender wordt, ook door de aanwezigheid van Mukaiyama en haar bezielde pianospel.

Zo speelt de choreograaf in East shadow met de vele mogelijkheden van film en live performance. Tegenover de beweging in de filmbeelden plaatst Kylián Sabine Kupferberg en Gary Chryst in stills. Terwijl de gezichtsuitdrukkingen van de gefilmde performers zich tot in detail laten lezen, zijn op het toneel slechts hun silhouetten te zien. East shadow is zo opgebouwd met subtiliteiten, al ontbreken karakteristieke Kylian-kenmerken als absurditeit en expressiviteit niet.

Het onheil kondigt zich aan door een stekelige cactus of een porseleinen bord dat rond blijft cirkelen op de vloer, alsof het elk moment stuk kan slaan, of later het gebulder van de zee. De situatie wordt dreigender, het noodlot is hun wereld diep binnengedrongen. Nadat de performers van het podium zijn verdwenen – ze nemen plaats naast toeschouwers – haperen ook de pianotonen om uiteindelijk helemaal stil te vallen, een roerend en indrukwekkend einde van East shadow.

Foto: Jason Akira Somma