Meer dan honderd jaar oud is Nescio’s verhaal De uitvreter, maar daar merk je niks van. Zeker niet als Han Kerckhoffs het vertelt. Keimpe de Jong zorgt voor muzikale ondersteuning, Lidwien Roothaan regisseert bij Theaterproductiehuis Zeelandia. 

Alleen de man die de Sarphatistraat de mooiste straat van de wereld vond, was een nog wonderlijkere kerel dan de uitvreter, vindt Koekebakker, de ik-figuur van De uitvreter. Het verhaal speelt in het Amsterdamse kunstenaarsmilieu van begin vorige eeuw. De arme mannen met grote idealen en kleine beurzen die Nescio (J.H.F. Grönloh) beschreef, kende hij persoonlijk. Met een vriendengroepje had Grönloh de kunstenaarsgroep Tames opgericht, die in een huisje op de hei bij Huizen kon nadenken, discussiëren en scheppen.

De groep bohémiens is naar de maatstaven van de tijd al behoorlijk buitenissig, maar Japi slaat alles. De schilder Bavinck komt hem tegen in Zeeland. Omdat Japi niet meer lijkt te doen dan aan de waterkant zitten, kan Bavinck de burgermansvraag niet inhouden: bent  u een schilder? ‘Nee Goddank,’ zei Japi, ‘en ik dicht ook niet en ik ben geen natuurvriend en geen anarchist. Ik ben Goddank heelemaal niks.’

Niets zijn en doen heeft Japi tot kunst verheven. En leven op de pof, want het lichaam heeft zijn behoeften. Bavinck, de getergde, piekerende kunstenaar, is mateloos gefascineerd door Japi’s levenshouding. Samen genieten ze van de zilte wind en het zout op hun lippen.

De kunstenaars doen wat concessies aan het leven, en zelfs Japi houdt uiteindelijk zijn onthechting niet vol. Hij neemt een kantoorbaan, werkt ook even in Afrika maar wordt daar ziek. Als zijn vriendin overlijdt, weet hij dat ook zijn moment gekomen is en stapt hij van de Waalbrug af. Doodkalm en weloverwogen, zoals altijd.

Uiteraard liet Theaterproductiehuis Zeelandia de Zeeuwse avonturen van Bavinck en Japi niet onopgemerkt aan zich voorbijgaan. Het vond in Han Kerckhoffs een gedreven verteller. Hij spreekt de tekst van a tot z uit in een vlot tempo, maar zonder haast. Mooi om het prachtige verhaal uit zijn mond te horen, des te meer omdat hij in Keimpe de Jong een puike sfeermaker heeft. Hij begint op de contrabasklarinet en werkt later ongeveer de complete saxofoonfamilie af, met nog wat snaren, toetsen en percussie. Dankzij opgenomen en afgespeelde loops wordt hij een eenpersoons band die de sfeer van stad en land, van water en danszaal oproept. Regisseuse Lidwien Roothaan heeft in de voorstelling behalve rust en een mooie afwisseling van tekst en muziek gebracht.

Kerckhoffs en De Jong reizen met hun Uitvreter door heel Zeeland, en doen ook wat van de rest van Nederland en van België aan. Elk excuus is goed om Nescio nog eens onder de aandacht te brengen, en deze voorstelling al helemaal.

Foto: Lex de Meester