Bellen in de zaal, een drankje halen in het café, pizza bestellen of zoenen met die leuke meneer of mevrouw achter je. Een uur lang mag alles, zeggen Jeroen de Waard en Sjoerd Wintzen, die dankzij hun BLVRD PITCH door het publiek verkozen zijn om Bezingen de vrijheid te maken. In hemdjes met vrolijke prints gaat De braafste jongetjes van de klas, zoals het duo zich noemt, op zoek naar de essentie van vrijheid. Het levert een energieke voorstelling op.

Bezingen de vrijheid steunt op twee pijlers. Allereerst is daar de reconstructie van het leven van Conrad Schumann. In 1961 werd de Oost-Duitse politieagent wereldberoemd door de nieuwsfoto Leap into freedom. Daarop is te zien hoe hij tijdens de bouw van de Berlijnse Muur over het prikkeldraad van Oost- naar West-Berlijn springt. Zijn sprong naar de vrijheid werd een iconisch beeld.

Die reconstructie wordt doorsneden met de verhalen van Jeroen de Waard en Sjoerd Wintzen. Jeroen werkte bij Vodafone, zag die beroemde foto en besloot zijn eigen vrijheidssprong te maken: hij zegde zijn baan op.

Als tegenpool is er de twijfelende Sjoerd. Hij is het meegaande type, dat lief is voor iedereen. Zijn zoontje krijgt de volledige vrijheid van hem – maar zand gooien op de glijbaan van de speelplaats, nee, dat mag niet. Sjoerd wil vrij zijn, maar zit vast in een leven van verplichtingen en verantwoordelijkheden. Hoe breek je daar uit?

Die verschillende lijnen zijn losjes gemonteerd en wekken de schijn al improviserend te ontstaan. Met het aantrekken van een simpel groen hemdje spelen de twee afwisselend de rol van Conrad – als gedrilde Volkspolizist tijdens zijn opleiding eind jaren ’50; maar ook als hij minutenlang geniet van een vrije dag, in stilte liggend op de hei. Of terwijl hij stiekem luistert naar de gestoorde ontvangst van de Westerse radiozender, waarop Del Shannon zijn Runaway bezingt.

Begeleid door projecties spelen De braafste jongetjes van de klas die verschillende scènes in een robuuste, fysieke speelstijl. Met veel actie en smijtwerk richten zij van allerhande voorwerpen – van tafels tot een opblaasbaar kinderbadje en een touwladder – een muur op. Een symbool voor de barrière naar vrijheid. Ze buitelen energiek over die muur, niet één, maar tientallen keren.

Maar maakt zo’n sprong naar de vrijheid ook vrij? Na zijn vlucht werkte Conrad Schumann vervolgens meer dan twintig jaar in ploegendienst bij Aldi, voor hij in 1998 zelfmoord pleegde. Groepsdruk werd hem funest, volgens de theatermakers. Dus hoe vrij ben je dan?

Wij kunnen hier alles zeggen en doen, maar zijn wij werkelijk vrij? In Bezingen de vrijheid vragen de twee theatermakers zich af of onze vrijheid geen hol begrip is geworden, een aangepast vrijetijdssurrogaat, vol dingen die moeten en met al dan niet zelfopgelegde dwang.

In de visie van Jeroen ben je pas vrij als je zelf de regels kunt aanpassen. Als je zelf kunt bepalen dat rechts geen voorrang meer heeft. Die gedachte lijkt te pleiten voor een anarchistische utopie zonder regels en conventies, maar De braafste jongetjes van de klas zijn genuanceerder en zoeken naar een balans.

Echte vrijheid vereist moed en dwingt je keuzes te maken. Dat maken Sjoerd Wintzen en Jeroen de Waard meer dan helder in een energieke voorstelling. Of zoals die slogan van Nike luidt: Just do it!