‘Wij wensen in beweging te komen. Dat is het hele verhaal.’ Dat zijn de laatste zinnen van de muziektheaterproductie Bewogen Bewegen van Marcel Sijm, die twee dagen lang enkele keren per dag te zien is in het Amsterdamse Stedelijk Museum. Aanleiding is de opening van een grandioze en spectaculaire overzichtstentoonstelling van het werk van de Zwitserse kunstenaar Jean Tinguely, waar veel kleine bewegende schilderijen en nog veel meer krakende en knarsende bewegende machines te zien zijn.

In één klap is zowel het Stedelijk Museum als De Nationale Opera helemaal hip geworden. Bij de opening van de Tinguely-tentoonstelling Machine Spektakel was het museum vol met mooie, jonge mensen, en ook wel minder mooie, maar dan toch minstens heel mooi gekapt en aangekleed. Bij die grootse tentoonstelling lijkt een kleine operaproductie ter plekke, verzorgd door DNO, alleen bijzaak. Maar er lijkt mij niets op tegen als je in het Stedelijk kennis kan maken met de jeugddivisie van DNO en als operaliefhebbers nog eens extra op de Tinguely-tentoonstelling worden gewezen. Beide instituties willen verbreden en verjongen, kunst dichter bij de mensen brengen. Dan is dit wel geen straattoneel, maar een verrassende plek voor een kleine operavoorstelling is het toch.

Marcel Sijm is een speelse en fantasierijke operaregisseur (bijvoorbeeld SnowWhite van Micha Hamel bij de Reisopera en Legende van Peter-Jan Wagemans bij DNO). Hij heeft, samen met dramaturg Jappe Groenendijk, voor deze muziektheatervoorstelling inspiratie gezocht in het werk van componist, theoreticus en theatermaker Dick Raaijmakers (1930-2013), die hij ziet als een tijdgenoot en geestverwant van Jean Tinguely (1925-1991) en die net als hij voortdurend bezig was met de begrippen stilstand en beweging, constructie en destructie.

Losse teksten van Raaijmakers spelen een grote rol, naast een gedicht van Gerrit Kouwenaar, strak en onbewogen gezegd en gezongen door Rosina Fabius, Oscar Verhaar en Alexander de Jong. Sterk pulserende minimal-muziek wordt gemaakt door Bram Stadhouders en Oene van Geel op gitaar en altviool. ‘Alles beweegt, stilstand bestaat niet’, is hier de boodschap, die deze zeven jonge mensen in zwart-gele pakjes brengen. Want er is ook nog een belichter Puck Rouffaer en een notuliste Estelle Huibers, die de teksten van Raaijmakers eerst netjes en dan steeds chaotischer op een schoolbord schrijft.

Het is vooral een grappige voorstelling geworden en een vrolijk theatraal commentaar op het werk van Tinguely. Mooi dat al die jonge mensen zich kunnen en willen laven aan het werk van twee nieuwlichters uit de vorige eeuw. Bewogen Bewegen is min of meer uitverkocht maar kan vrijdagavond livestream worden bekeken via de Facebookpagina van De Nationale Opera – Dutch National Opera.

Foto Jean Tinguely, Gismo, 1960. Collectie Stedelijk Museum Amsterdam: Gert Jan van Rooij, c/o Pictoright Amsterdam, 2016